هفته نامه پیغام

در خصوص تفاهم نامه ۲۵ ساله راهبردی ایران و چین اظهارنظرهای گوناگونی صورت پذیرفته است. از حیث اهمیت، منفعت و ضرر این تفاهم نامه به واسطه اینکه از حوزه صلاحیت علمی من خارج است اظهارنظری نمی کنم. فقط به جنبه های حقوقی موضوع خواهم پرداخت

۱. متن این تفاهم نامه منتشر نگردیده بنابراین نمی توان در خصوص مفاد آن تحلیل و تفسیری ارائه نمود.

۲. حسب اظهار مقامات ذیصلاح این متن معاهده نیست و تفاهم نامه است و اصولا قرارداد هم نیست.

۳. تفاوت قرارداد ( cntract )، معاهده و تفاهم نامه؛ قرارداد متنی است اصولا ناظر بر روابط بازرگانی و تجاری طرفین است و حاوی اهداف مالی با موضوعاتی از قبیل بیع و نظایر اینهاست که فی مابین  اشخاص حقوقی خصوصی ( شرکت ها) و اشخاص حقیقی با همدیگر یا با دولتها و سازمانهای بین المللی منعقد می شود.

براساس ماده ۲ عهدنامه وین در خصوص حقوق معاهدات ۱۹۶۹، معاهده ( treaty)، یک توافق نامه بین المللی مکتوب میان تابعان ( دولتها و بر اساس معاهده ۱۹۸۶ سازمانهای بین المللی بین الدولی ) حقوق بین الملل است که مطابق با حقوق بین الملل منعقد می گردد.

معاهده می تواند هر عنوانی از قبیل پروتکل، توافق نامه و نظایر اینها داشته باشد و برای تشخیص آن از قرارداد باید به طرفین آن توجه نمود.

تفاهم نامه تعیین یک چارچوب (framework) است و موجد تعهد نیست. دقیقا به مثابه تمایز میان بیانیه لوزان با برجام که اولی یک تفاهم نامه و غیرالزام آور  و دومی الزام آور بود.

تفاوت دیگر میان معاهده و قرارداد در این است که در اولی مرجع حل و فصل اختلافات ناشی از تفسیر و اجرا می تواند با شرایطی دیوان بین المللی دادگستری باشد (البته مغایرتی با شرط داوری ندارد) و در قرارداد اصولا این مرجع داوری بین المللی یا داخلی است و فقط به شکل حمایت دیپلماتیک می توان در دیوان بین المللی دادگستری طرح دعوی نمود، مسئله ای که خیلی کم رخ داده است. مثال معروف آن برای ما ایرانی ها قضیه شرکت نفتی ایران و انگلیس در دوره مصدق است.

نتیجه اینکه متن مورد توافق ایران و چین از حیث حقوقی تفاهم نامه است و برای اجرایی شدن آن باید تبدیل به معاهده (بین دولت  ایران و دولت چین) و یا قرارداد (بین دولت ایران با شرکت های ایرانی و شرکت های چینی) شود.

  منبع: پایگاه خبری تحلیلی پیغام
       لینک مستقیم   :   http://peigham.ir/shownews.aspx?id=125165