حسین شادکامی - کارشناس صید و بهره برداری  

تاریخچه صید و صیادی در سواحل و حاشیه نوار ساحلی خلیج فارس سرگذشت دیرینه ای دارد.که در سنگ نوشته ها و کتاب ها و متون جهانی از سایر دریاها مقدم تر بوده است. مردمان اولیه زندگی را به صورت گذرا و نیمه وقت و فصلی را در کنار ساحل بیتوته می کردند. و از طبیعت آب دریا آرامش واز نا آرامی آن هراس داشتند.

از حوادث حاشیه سواحل دریا مثل سیل، طوفان، سونامی خطراتی را به تجربه دید واز این رو مکانی امنی را در ارتفاعات مجاور ساحل دریا انتخاب نمودند. (سیراف، ریشهر، بخت اردشیر ) و بعنوان پشتوانه زندگی وامنیتی و بهره برداری جستجو می کرد. لذا اولین پنا هگاه درلابلای تخت سنگ ها وصخره ها درحاشیه نوار ساحلی و سپس با ایجاد حصارها وساخت سایبان ها به ساخت کومه ها و الونک ها، کپرها، پاشلی ها و کعبه ها تا بناهای امروزی پرداخت.

برای دور نمودن خود از خطرات با مشارکت وهمدلی با تعیین شرایط طبیعی در حاشیه امن ساحل دریا (خوریات و مصب ها ) انفرادی یا گروهی در جستجوی مسیر آبزیان و تعقیب آنان بستری مناسب را جهت صید از طریق خوربند ها، تله ها، کوزه ها و نیزه ها (فاله) انتخاب می نمود.

محصول صید خود را به نزدیکترین محل برده می شد که به اصطلاح سیف خوانده می شد. ( تجمع افراد برای بر طرف سازی نیاز های خود که هدف اولیه به تهیه گوشت ماهی بود در این وادی به دهکده ای کو چک ماهیگیری می گویند ) به این کسب کار اولیه نخست ارتزاق و بعد داد و ستد، معیشت و تجارت که به صورت تازه، نمک سود و خشک کردن به سایر نقاط عرضه می شد.

منابع دریایی تنها منبع درآمد بود تا قبل از فعالیت های دریانوردی که باز می توان گفت این ماهیگیران بودند که اولین شناورها از شاخ و برگ وتنه درختان (حوری، بلم، جالبوت و ماشوه)شروع کرد و توانستند قدم اولیه برای مردمانی باشند که دریانوردی را پیشینه خود ساختند. تا از خلیج فارس به سایر نقاط دنیا به مبادله و سیر و سیاحت بپردازند.

 قبل از تشکیل دهکده، روستا، بخش و شهرها به علت نامساعد بودن زمین های کشاورزی و دامپروری فعالیت های اجتماعی به کندی پیش می رفت و با نیاز روز افزون به منابع دریایی وارزشمند (صید مروارید) نگاه صاحب نظران را به این نقاط جلب شد.لذا انس گرفتن با ساحل دریا مردمانی همراه با ساختار فرهنگی، اقتصادی، اجتماعی مانوس با طبیعت دریا خصوصیات رفتای خاص ساحل نشینان گردید.

در طول تاریخ در منطقه یکی از بنادرو شهر مهم ساحلی را با نام های بر گرفته از لیان (عیلامی) یوناخا (یونانی) مزامبریا (یونانی) بوخت اردشیر (ساسانی) البوشهر (عربی) بوشایر (انگلیسی) و بوشهر (فارسی) که تا به امروز درتاریخ به ثبت رسانده است.

*منابع : نگاهی به تاریخ بوشهر (جلد 1و2) افشار سیستانی (ویلسون 1366 ) (گزارش – تاریخچه سیر تحولات صید وصیادی