زندگی در جهنّمِ کرونا
در این روزهای به غایت ویرانگر، ما سخت نیازمند آنیم تا از طریق کتاب خواندن، روحمان را تقویت کنیم تا جسمِ ما تاب و توان بیشتری در برابر طوفان سهمگین کرونا پیدا کند، شاید از این جهنّم، راهی به زندگی پیدا کنیم.  
كدخبر: 114114
1399/02/11

گمان نمی کنم که نسلی همچون ما گرفتارِ بلایی، این چنین فراگیر و سهمگین، چون کرونا، شده باشد. اما چه می توان کرد؟! ظاهرا تقدیرِ ما در این است که پیوسته در رنج باشیم:"لقد خَلَقْنَا الْإِنْسانَ فِي كَبَدٍ /  همانا انسان را در رنج آفریدیم." در این شرایط ما چاره ای نداریم جز این که یا تسلیمِ مرگ شویم و یا مقاومت کنیم.

اگر راه دوم را برگزیدیم، باید بدانیم که زمانی می توانیم رنجِ این روزگارِ سخت را تحمل کنیم که معنای زندگی را بدانیم. متاسفانه من این روزها می بینم که بسیاری از کسانی که می خواهند مقاومت کنند و زندگی را دوست دارند، هم رفته رفته خسته می شوند و هر روز که روز بر دورانِ رنج آورِ کرونایی افزوده می شود، مقاومت خود را بیشتر از دست می دهند و تسلیم مرگ می شوند. ادامه این روند و پذیرش مرگ و به دنبال آن، فقدان خویشان و دوستان و عزیزان، ما را به سمت یک فاجعه بزرگ به پیش می برد، فاجعه ای که می تواند چون طوفانی سهمگین، بنیادِ زندگیِ دوستدارانِ زندگی را از بیخ و بُن برکند.

پاسخ به این سوال که در این سیلِ سهمگینِ ویرانگر، راه و چاره کدام است؟ بسیار دشوار است اما تا آن جا که من می دانم اگر ما فقط به رعایت نکات بهداشتی و قرنطینه خانگی و فاصله اجتماعی و توصیه هایی از این قبیل بسنده کنیم، راه به جایی نخواهیم برد، چون ظاهرا قرار بر این است که این ویروس تا مدت ها با ما بماند، مدت هایی که هیچ کس نمی داند حدودش کجاست!!!

در این شرایط که ما روز به روز خسته تر می شویم، در ابتدا از مراقبت های بهداشتی می کاهیم، یواش یواش به دیدارِ پدر و مادرمان و بعد خویشان و دوستانمان می رویم و بعد با رعایت فاصله به سرِ کار می رویم و به تدریج خسته و خسته تر می شویم و جسورتر و فاصله ها کم می کنیم و شاید هم کلا بی خیال شویم و در جریان و ادامه این روند، هر روز تعداد بیشتری از ما چون برگ های زردِ درخت به آرامی بر زمین می ریزیم و در خاموشی و بی هیچ آیینی به خاک سپرده می شویم و با  عادی شدن مرگ، یک باره متوجه می شویم که دقیقا درون فاجعه ای هوولناک قرار گرفته ایم. این جاست که احساس می کنیم مقاومت دیگر فایده ای ندارد و... خداحافظ زندگی.

من به عنوان معلمی که بخش اعظمِ زندگی اش را به زندگی اندیشیده و در جست و جوی زندگی یادداشت ها و کتاب ها خوانده و نوشته، پیشنهاد می کنم که اگر می خواهیم واقعا در برابر مرگ مقاومت کنیم و حقیقتا زندگی کنیم چاره ای نداریم جز این که ضمن رعایت دقیق توصیه های پزشکی، به تقویت روح و سلامت روان مان بپردازیم . امروز بیش از هر زمان دیگری، یافته های روانشناسی به ما می گوید: میزان توانمندی و مقاومت جسم ما، دقیقا بستگی به میزان مقاومت روح و سلامت روان ما دارد. برای این که روحی مقاوم داشته باشیم و روان مان را در این تندبادِ حادثه، قوی نگه داریم چاره ای نداریم جز این که معنای زندگی را بدانیم. بدون دانستن معنای زندگی، دیر یا زود، روحِ ما  مقاومتش را از دست می دهد، آستانه تحمل پایین می آید و ناخواسته تسلیم مرگ می شویم.

در این شرایطِ سخت، پیشنهاد می کنم که هر فرد، ساعاتی در روز را حتّا به میزان یک ساعت، به مطالعه بر اساس باورمندی اش بپردازد. این مطالعه همراه با آرامش و تفکر معجزه می کند... این مطالعه همراه با گفت و گو با اعضای خانواده امید می آفریند... اصلا با این مطالعه بهتر می توانیم نکات بهداشتی، فاصله اجتماعی و... را رعایت کنیم، چون در این مطالعه است که این ها که جزیی از زندگی و راهکاری برای حفظ زندگی هستند، معنا و مفهوم می یابند و انسان تا زمانی که معنای کلی چیزی را نداند نمی تواند به طور اصولی به اجزایش پایبند باشد.

گفتم مطالعه روح را تقویت می کند و روان را از گزندِ این طوفان ها تا حدود زیادی در امان نگه می دارد و امید را در شرایطِ فورانِ اخبارِ ناامید کننده، زنده نگه می دارد، اما تاکید کردم و می کنم که این مطالعه فقط در شرایطی می تواند تاثیرگذار باشد و حتّا معجزه کند که دقیقا بر اساسِ باورمندی انسان باشد. یعنی آن کس که بیشترین باورمندی اش به پیامبران الهی و فلسفی است بر اساسِ اعتقادش بسیار قرآن بخواند و انجیل و تورات و اوستا و غیره را و در آیات آن تدبّر کند. آن کس که بیشتر به دعا باورمند است، دعا بخواند، به راه خودش یعنی آن که باور دارد حقیقت را در توسل به امامان(ع) یافته است، دعای کمیل بخواند و جوشن کبیر و صحیفه سجادیه و... را، آن که باور دارد حقیقت را در کائنات یافته است، قدرت دعا و معجزه دعا اثرِ کاترین پاندر را بخواند و کتاب هایی از این دست را.

به هر حال معنویت در این شرایط سخت، روح ما قوی نگه می دارد. ویلیام جیمز در کتاب دین و روان می گوید: " احساسات مذهبی نزد هر کسی که یافت شود، نیروی روزافزونی را در زندگی او وارد می کند. هنگامی که در نبرد زندگی، همه امیدها بر باد می رود، وقتی که دنیا به آدمی پشت می کند، احساسات مذهبی دست اندرکار شده، در اندرون ما چنان شور و هیجانی برپا می سازد که ما را جوان کرده، زندگی درون ما را که تیره و تار بوده است، دگرگون می سازد."(ص26)

 آن کس که باور دارد که حقیقت را در باغچه یافته است، رازِ بقا را ببیند و دنیای طبیعت را مشاهده و در آن اندیشه کند، اتاق آبی سهراب را بخواند و با هشت کتاب او نجوا کند:.. ما حقیقت را در باغچه پیدا کردیم/ در نگاه شرم‌آگین گلی گمنام/ و بقا را در یک لحظه ی نامحدود که دو خورشید به هم خیره شدند..." آن کس که باورمند به شعراست شاهنامه را بخواند که به حقیقت خردنامه است و گلستان زیبا و بوستان سرسبزِ سعدی را و عزلیات روح نوازِ حافظ را و دریای بی کرانه مثنوی مولانا را، باورمندان به نیما و فروغ و اخوان و شاملو هم تکلیفشان روشن است. آن کس که باورمندِ به رمان است، آثار داستایوسکی را بخواند و تولستوی و مارکز و ... را. آن کس که به سینما باور دارد، برگزیدگان اسکار و آی ام دی بی را ببیند و آن کس که باورمند به روانشناسی است مخصوصا کارهای روانشناسان انسان گرا چون آلپورت، مزلو، راجرز و فرانکل را بخواند و البته یالوم را که پایه گذار روانشناسی اگزیستانسیال است را از یاد نبرد. آن کس که به فلسفه باورمند است  خیلی مهم است که در باب حکمت زندگی شوپنهاور را بارها بخواند وآن کس که به تاریخ و قدرت آن اعقاد دارد، تاریخ تمدن ویل دورانت و تاریخ چهان نوِ پالمر را بخواند تا دریچه هایی رو به امید و زندگی را در جهنمِ تاریخ تماشا کند.

 و بسیار زیاد به یاد داشته باشیم که کودکانِ ما در این روزها بسیار غمگین هستند و خسته و ضعیف و ناتوان بسیار درمانده و بی چاره اند چون در قرنطینه خانگی هستند و بازی نمی کنند. بازی همه زندگیِ کودک است، معنای هستیِ اوست. زندگی او در این روزها بسیار کم فروغ است و روح او بسیار ضعیف و بنابراین تاب و توان او بسیار کم شده است و متاسفانه با تداومِ این حکایتِ غم انگیز، او هر روز بیشتر از دیروز، آسیب می بیند و باور بفرمایید بچه ها در این روزها چون شمع از درون آب می شوند. چشم امید آن ها به ماست پس با آنان خیلی حوصله کنیم، برایشان قصه بگوییم و بخوانیم و با آن ها کارتون تماشا کنیم. از این راه هم آن ها را نجات می دهیم و هم در نهایت خودمان را.

خلاصه کلام این که در این روزهای به غایت ویرانگر، ما سخت نیازمند آنیم تا از طریق کتاب خواندن، روحمان را تقویت کنیم تا جسمِ ما تاب و توان بیشتری در برابر طوفان سهمگین کرونا پیدا کند، شاید از این جهنّم، راهی به زندگی پیدا کنیم.

 

منبع: