بسیاری از متخصصان، این آمار را نتیجه تصمیمات مسئولان به ویژه در تعطلات پیشین می‌دانند؛ تصمیماتی که از سفر‌ها و تجمعات مردم جلوگیری نکرد و از این طریق به شیوع کرونا دامن زد.

از آن پس مطالبه کارشناسان و شماری از نهاد‌های مدنی برای اعمال محدودیت در سفر‌ها و تجمعات مردم اوج گرفت؛ به ویژه آنکه از مدت‌ها پیش در خصوص احتمال غیرقابل کنترل شدن شیوع کرونا در فصل سرما هشدار داده شده بود.

با این تجربه، ستاد کرونا ظهر روز چهارشنبه ۲۳ مهرماه و در آستانه دو روز تعطیلی، در ۵ شهر کشور شامل تهران، کرج، مشهد، اصفهان و ارومیه ممنوعیت رفت و آمد اعلام کرد. این تصمیم برای اولین بار تصمیمی جدی و به شدت مثبت و اثرگذار به شمار می‌رفت.

سعید نمکی، وزیر بهداشت در این باره گفت: «روز گذشته از رییس جمهور درخواست کردم که اجازه دهند در پنج شهر مهم که شیوع بالاست مانند کلان شهر تهران، کرج، مشهد، اصفهان و ارومیه در سه روز تعطیلی منع عبور و مرور و محدودیت رفت و آمد اعلام کنیم که بلافاصله موافقت کردند و به دستگاه‌های مربوط ابلاغ کردند.»

او ادامه داد که «با اعمال این محدودیت‌ها در تعطیلات پیشِ‌رو در کاهش تردد‌ها در راستای کاهش شیوع بیماری کرونا گام‌هایی برداشته شود.»

به دنبال این ممنوعیت، جاده کرج به چالوس هم بسته شد. بر این اساس، راهداری استان البرز در اطلاعیه‌ای اعلام کرد: «این انسداد از کیلومتر صفر تا ۷۵ به‌دلیل انجام عملیات لق‌گیری، بتن‌ریزی و قالب‌بندی گالری‌های موجود و تکمیل لوله‌گذاری برای هدایت آب‌های سطحی است.»

در این اطلاعیه اضافه شده بود: «انسداد محور کرج - چالوس از ساعت ۱۴ امروز چهارشنبه مورخ ۲۳ مهرماه شروع شده و تا ساعت ۷ صبح روز یکشنبه مورخ ۲۷ مهرماه ادامه دارد.»

همزمان جانشین رییس پلیس راه ناجا هم اعلام کرد: «پلیس هیچ برنامه‌ای برای یکطرفه کردن جاده‌ها در تعطیلات پیش رو ندارد.»

با این حال، لغو برخی تصمیمات و چند تبصره روی آن‌ها عملا اثرگذاری آن‌ها را قبل از شروع عقیم کرد.

نخست اینکه محدودیت‌ها از ساعت ۲۴ روز چهارشنبه آغاز شد نه از ظهر آن روز. بر اساس آنچه کیانوش جهانپور، رییس مرکز روابط عمومی وزارت بهداشت اعلام کرد، «محدودیت سفر «از» یا «به» کلانشهر تهران، کرج، اصفهان، مشهد و ارومیه از ساعت ۲۴ اعمال می‌شود و سفر از این شهر‌ها یا به این شهر‌ها تا یکشنبه ظهر ممنوع خواهد بود.»

تجربه سفر‌های پیشین در ایام تعطیلی نشان می‌دهد که مسافران معمولا بعدازظهر روز چهارشنبه به سمت مقصد حرکت می‌کنند و ظهر یا بعدازظهر روز آخر تعطیلات به شهر مبدأ خود بازمی گردند. این موضوع نیازی به بررسی دقیق و کارشناسانه هم ندارد. به طور مثال، روز‌های چهارشنبه بعدازظهر هر هفته، اتوبان تهران - کرج، جاده کرج - چالوس، جاده هراز و جاده فیروزکوه و حتی اتوبان قزوین - رشت شلوغ‌ترین و پرترافیک‌ترین ساعت ها‌ی خود در هفته را می‌گذرانند. زمان بازگشت مسافران نیز مشخص است، ترافیک سنگین همین جاده‌ها در روز آخر تعطیلات نیز تکرار می‌شود؛ منتها در جهت عکس.

با وجود این موضوع معلوم و بار‌ها تجربه شده، ستاد کرونا عملا به مردم این شهرها، ۱۲ ساعت تمام فرصت داد تا به مسافرت بروند؛ آن هم نه ۱۲ ساعتی که کسی را به دردسر بیندازد؛ بلکه به آن‌ها اجازه داد تا در زمانی که همواره در این گونه تعطیلات سفر خود را آغاز می‌کنند، این بار هم طبق همان زمانبندی عمل کنند و در واقع برنامه سفر خود را به هم نزنند!

طبعا چنین تصمیمی از تعداد سفر‌های ساکنان این شهر‌ها به ویژه تهران به میزان تاثیرگذار و قابل توجهی کم نمی‌کند.

دوم آنکه انسداد جاده چالوس در تعطیلات بلافاصله لغو شد. راهداری استان البرز که این انسداد را اعلام کرده بود، ساعاتی بعد طی اطلاعیه‌ای جدید لغو این تصمیم را اعلام کرد و و گفت که «انسداد محور کرج چالوس بر اساس تصمیم ستاد کرونا خواهد بود.»

موضوع سوم این بود که رفت و آمد‌های درون شهری در این ۵ شهر ممنوع نشده بود. کیانوش جهانپور روز چهارشنبه در این باره گفته بود: «این محدودیت ارتباطی به مسافرت‌های درون شهری نیست، اما توصیه مبنی بر کاهش مراودات درون شهری همچنان باقی است. ولی اعمال محدودیت قانونی فقط محدود به سفر‌های بین شهری از مبدا یا مقصد این شهر‌ها خواهد بود.»

واقعیت آن است که تردد درون شهری در این شهر‌ها خود عامل مهمی در شیوع کرونا به شمار می‌آید. جمعیت این پنج شهر یعنی تهران، کرج، مشهد، اصفهان و ارومیه در مجموع چیزی در حدود ۱۶ میلیون نفر است و طبعا ممنوعیت تردد درون شهری در این شهر‌ها البته به دلیل غیرموجه، می‌توانست اثرگذاری تصمیم را بیشتر کند.

موضوع چهارم نیز لغو ممنوعیت تردد میان تهران و کرج بود. این موضوع را جانشین ستاد مدیریت بیماری کرونا در البرز اعلام کرد و گفت: «برای برخی از شهروندان استان که بین کرج و تهران بصورت روزمره تردد دارند نگرانی‌هایی وجود داشت، اما با پیگیری‌های ستاد استانی و مکاتبات و مذاکراتی که با وزارت کشور داشتیم بر یکپارچگی و جدایی ناپذیر بودن تهران و البرز تاکید شد که با وجود ممنوعیت‌های اعمال شده، تردد بین دو شهر کرج و تهران شامل محدودیت نمی‌شود.»

از زمان اعلام شیوع کرونا در بهمن ماه ۹۸ تاکنون، با وجود چند بار قرنطینه و اعمال محدودیت، مسیر‌های ارتباطی میان تهران و کرج هرگز حتی یک بار هم بسته نشده. حتی در دور اول قرنطینه در فروردین امسال، که خروج از استان به طور کلی ممنوع شده بود، بر اساس تمیم ستاد کرونا استان‌های تهران و البرز به شکل یکپارچه «یک استان» در نظر گرفته شدند که به معنای آزادی تردد بین تهران و کرج بود. تهران و کرج با ۵ جاده ارتباطی (اتوبان، شهیدد همت، حکیم، جاده مخصوص و جاده قدیم) به یکدیگر وصل می‌شوند و این علاوه بر خط مترو میان آنهاست. میزان تردد بین این دو شهر به رقم سرسام آور یک میلیون نفر در روز می‌رسد. طبیعی است که مسئولان به دلیل پیوستگی و درهم تنیدگی دو شهر از نظر اقتصادی امکان بستن این مسیر‌ها و ممنوعیت تردد را نداشته باشند، اما در زمان تعطیلات که عمده کار‌های اقتصادی تعطیل ات، این محدودیت قابل اعمال بود.

همه تبصره‌های فوق به ویژه مورد اول یعنی آغاز مححدودیت‌ها از ساعت ۲۴ چهارشنبه به جای ساعتی مانند ۱۴ یا ۱۶، باعث شد که تصمیم قابل توجه و تحسین برانگیز ستاد کرونا تا حد زیادی اثرگذاری خود را از دست بدهد.