آن چه که ما در این زمانه گم کرده ایم زندگی است. زندگی به معنای واقعی کلمه یعنی خشنودی پایدار در طول عمر، زندگی در این معنا یعنی شادمانی درونی و شادمانی درونی در نتیجه رضایت از زندگی است رضایت از زندگی هم آیینی دارد که باید آن را بیاموزیم.

ما، واقعا و حقیقتا زندگی را گم کرده ایم و به خاطر همین است که در میان امواجِ پی در پی و نامهربانِ افسردگی و انواع آسیب های روانی دیگر و در اثر آن، بیماری های روان تنی گرفتار آمده ایم.

اگر می خواهیم در جریانِ زندگی اصیل و ارزشمند قرار گیریم و از لحظه های عمر خویش لذت پایدار ببریم، چاره ای نداریم تا دوباره درباره فلسفه زندگی اندیشه کنیم و مهارت هایی که ما را در جریانِ زندگی اصیل قرار می دهد بیاموزیم. یکی از این مهارت ها بدون تردید مهربانی است.

داشتن رفتار دوستانه، ابراز علاقه، ملایمت، گرمی، ملاحظه نسبت به دیگران و مراقبت از آنها کلماتی هستند که با مهربانی درآمیخته اند. مهربان بودن مستلزم قوی و شجاع بودن است. مهربانی یک مهارت اجتماعی است. از آنجا که انسان موجودی اجتماعی است، اهمیت مهربانی در سلامت روان او بسیار زیاد است. گزارش ارزشمند زیر در 10 نکته مهم را در باره مهربانی بیان می کند:

"هرچند این روزها دنیا هیچ جای مهربانی نیست اما در چنین شرایطی هر قطره مهربانی زندگی‌بخش است.

چندی پیش بی‌بی‌سی آزمون مهربانی را راه انداخت. این آزمون پژوهشی آنلاین بود که پروفسور رابین بانرجی همراه با گروهی از پژوهشگران دانشگاه ساسکس بریتانیا اجرا کردند. شرکت در آن اختیاری بود و بیش از ۶۰ هزار نفر در آن شرکت کردند. این پژوهش بزرگ‌ترین تحقیق عمیق و دقیق درباره مهربانی در جهان بوده است. در اینجا به آنچه از این پژوهش به دست آمده، اشاره شده است.

۱. رفتار‌های مهربانانه معمول و رایج است.

سه‌چهارم افراد گفتند دوستان نزدیک و افراد خانواده بیشتر اوقات و شاید بتوان گفت همیشه با آنها مهربان هستند. وقتی از آنها پرسیدیم آخرین باری که مهربانی را تجربه کردید چه زمانی بود، ٪۱۶ افراد پاسخ دادند حدود یک ساعت پیش و ٪۴۳ پاسخ دادند روز گذشته آن را تجربه کردند. فارغ از سن‌و‌سال یا محل زندگی افراد می‌توان گفت مهربانی رفتاری معمول و رایج است.

 ۲. یکی از معمول‌ترین مهربانی‌ها کمک به افراد در پاسخ درخواست آنهاست.

برای مهربانی در زندگی روزمره و اثر مثبت بر زندگی دیگران لازم نیست برای امور خیریه از قلة کوه اورست بالا بروید یا فردی را از ساختمانی که آتش گرفته نجات دهید (البته که چنین کارهایی فوق‌العاده است). این پژوهش نشان داده است که بیشتر رفتار‌های عادی روزمره مهربانانه است.

کمک به افراد در پاسخ درخواست آنها یکی از بیشترین موارد مهربانی است که در این تحقیق افراد به آن اشاره کرده‌اند. پس از آن انجام کارهای خوشایند برای دوستان است. کارهای روزمره مانند باز کردن در، کمک به غریبه‌ها وقتی وسایل‌شان روی زمین می‌افتد و هم‌چنین احساس همدلی با افراد نیازمند موارد دیگری است که بیان شده است.

۳.  دو‌سوم افراد باور دارند که همه‌گیری باعث مهربان‌تر شدن انسان‌ها شده است.

افرادی که در آزمون مهربانی شرکت کردند احساس می‌کنند که در مراحل مختلف زندگی مهربانی ثابت مانده است (٪۳۹) یا کمتر شده است (٪۳۶). نتیجة آزمون در دوران همه‌گیری متفاوت است و حدود دو‌سوم افراد می‌گویند تجربة این دوران بی‌سابقه آدم‌ها را مهربان‌تر کرده است شاید چون این دوران چنان سخت بوده است که افراد بیشتر مراقب همدیگر بودند و متوجه مهربانی‌های کوچک و اثر‌گذار ‌شده‌اند.

 ۴. میان مهربانی و تندرستی ارتباط تنگاتنگی وجود دارد.

تعجبی ندارد که افرادی که مهربانی بیشتری در اطراف خود حس می‌کنند تندرست‌تر هستند. این پژوهش دریافت افرادی که مهربانی می‌کنند یا ناظر رفتار مهربانانة دیگران هستند به طور متوسط از سلامتی بیشتری برخوردارند. این نکته مؤید بسیاری از تحقیقات پیشین است که ثابت کرده بود رفتار مهربانانه باعث احساس خوشایندی در انسان می‌شود.

 ۵. برونگرا‌ها مهربانی بیشتر می‌دهند و می‌گیرند.

شخصیت افراد اثر مهمی بر مهربانی آنها نسبت به دیگران دارند اما بر مهربانی دیگران نسبت به آنها هم مؤثر است. ارزیابی شخصیتی هم در آزمون مهربانی گنجانده شد و دریافتند افرادی که مهربان‌تر بودند، برون‌گراتر هم بودند وهمچنین سازگاری و گشاده‌رویی بیشتری هم داشتند. افراد گشاده‌رو‌، کنجکاو‌تر و خلاق‌تر و آمادة پذیرش تجربه‌های جدید بودند. البته این آمار نسبی است و شما ممکن است با وجود اینکه آرام و بی‌علاقه به تجربه‌های جدید باشید، خیلی هم مهربان باشید.

 ۶. افراد مهربانی را بیش از هر جای دیگری در خانه تجربه می‌کنند.

وقتی از افراد پرسیدیم مهربانی را در کجا تجربه کرده‌‌اند، خانه اولین پاسخ بود و پس از آن بخش بهداشت ودرمان و محل کار و فضای سبز و فروشگاه‌ها پس از آن قرار داشت. مکان‌هایی که افراد کمترین مهربانی را تجربه کرده‌اند در فضا‌های مجازی و وسایل نقلیة عمومی و خیابان بوده است. خبر خوب اینکه بیشتر افراد در این مورد اتفاق‌نظر داشتند که مهربانی در محیط‌های کاری ارزشمند است به‌ویژه در امور اجتماعی، بهداشتی و مهمان‌داری و آموزش و پرورش.

 ۷. زنان و افراد مذهبی کمی بیشتر از بقیة افراد مهربانی می‌کنند.

مسلم است که در این پژوهش به گزارش‌های فردی تکیه کرده‌ایم از این رو این احتمال وجود دارد که زنان و افراد مذهبی احساس کرده‌اند که برای خوب و پذیرفتنی بودن باید بگویند مهربان هستند در‌حالی که بسیاری از افراد به راحتی اعتراف می‌کردند که برای مثال سخاوتمند و دست‌و‌دلباز نیستند. پژوهش‌های پیشین هم نشان داده است که ما در داوری میزان مهربانی خودمان به خوبی عمل می‌کنیم. بنابراین من ترجیح می‌دهم حرف این افراد را قبول کنم.

 ۸.  ما نگرانیم که مبادا مهربانی‌های ما بد تعبیر شود.

از افراد پرسیدیم چه چیزی باعث می‌شود دست از مهربانی بکشند و مهم‌ترین دلیل نگرانی از این بود که رفتار‌های مهربانانه‌شان بد تعبیر شود. گروهی گفتند آنقدر فرصت ندارند که آنطور که می‌خواهند و باید مهربان باشند و نیمی از افراد گفتند شبکه‌های اجتماعی نقش مهمی در جلوگیری از مهربان‌تر بودن آنها داشته است.

 ۹. افرادی که سر صحبت را با غریبه‌ها باز می‌کنند مهربانی بیشتری می‌بینند و دریافت می‌کنند.

نکته جالب دربارة این مورد این است که تفاوت میان کسانی که با غریبه‌ها صحبت می‌کنند و افرادی که با غریبه‌ها صحبت نمی‌کنند با در نظر گرفتن شخصیت افراد بیشتر به چشم می‌آید. بنابراین موضوع فقط این نیست که برون گراها مهربان‌تر هستند موضوع این است که چون برون‌گرا هستند، بیشتر با غریبه‌ها صحبت می‌کنند. هر شخصیتی که داشته باشید، هرچه بیشتر با غریبه‌ها صحبت کنید به طور متوسط مهربانی بیشتری دریافت می‌کنید و متوجه مهربانی بیشتری که در اطراف‌تان جریان دارد می‌شوید.

۱۰. درآمد نقش مهمی در مهربانی افراد ندارد.

میزان درآمد افراد هیچ ارتباطی با میزان مهربانی آنها ندارد. در این آزمون از افراد پرسیدیم اگر ناگهان مبلغ غیر‌منتتظره‌ای حدود چند میلیون دریافت کنند چه مقدار از آن را به دیگران می‌بخشند. افرادی آنقدر صادق بودند که گفتند همهٔ آن را برای خودشان نگه می‌دارند اما بیشتر افراد گفتند که حدود یک‌سوم آن را به دیگران می‌بخشند. افرادی که درآمد کمتری داشتند به طور متوسط مقدار کمتری می‌بخشیدند و معقول هم بود چون بیشتر به این پول نیاز داشتند اما جالب اینجا بود که افراد با بالاترین درآمد‌ها از همه کمتر حاضر به بخشیدن بودند.

شما چقدر مهربان هستید؟

تصور کنید در راه رفتن به دیدار دوستی هستید که قرار است با هم به پیک‌نیک بروید و یک سبد پر از خوراکی همراه دارید. از کنار فردی می‌گذرید که نحیف و نزار، تنها بر نیمکتی نشسته است و به نظر گرسنه می‌رسد. آیا به او کمی از خوراکی‌هایی که در سبد دارید می‌دهید؟

در پژوهش ما دو‌سوم افراد گفتند به این فرد از سبد خود خوراکی می‌دادند و حدود ٪۱۸ افراد گفتند سبد را به او تعارف می‌کردند تا خودش هر چه می‌خواهد انتخاب کند و بردارد."*

* کلودیا هموند، بی‌بی‌سی،  مرداد ۱۴۰۱ - ۲۷ ژوئیه ۲۰۲۲