رضا معتمد 

 کاهش بی‌سابقة بارندگی در کشور و به‌ طور ویژه در استان بوشهر و فارس و کهکیلویه و بویراحمد، از همین حالا وضعیتی کابوس‌وار را از بحران کم‌آبی در تابستان آینده نشان می‌دهد. مطابق آمارهای سازمان هواشناسی در پاییز امسال استان‌های فارس و کهکیلویه و بویراحمد نست به میانگین بارش در این فصل حدود 50 درصد کاهش بارندگی داشته‌اند. این وضعیت با گذشت نیمی از فصل زمستان نیز چندان تغییری نکرده است و چشم‌انداز امیدوارکننده‌ای نیز برای نیمة دوم زمستان دیده نمی‌شود. این در حالی است که این دو استان بیش از 70 درصد آب شرب استان بوشهر را تأمین می‌کنند.

به گفتة مسئولان استان بوشهر در تأمین 420 هزار متر مکعب آب شربی که شبانه روز وارد شبکه آب استان ‌می‌شود، سهم سد کوثر 45 و سهم چاه‌های آب موجود در استان فارس 25 درصد است. سهم آب‌شیرین‌کن‌ها  نیز25 درصد و سهم چاه‌های آب درون استانی فقط 5 درصد است. همین آمار و ارقام نشان می‌دهد که برای کم‌آبی و در واقع بحران کمبود آب تابستان آیندة استان بوشهر تا چه اندازه باید نگران بود. زیرا با کمبود شدید بارندگی‌ها اگر اتفاقی شبیه به معجزه رخ ندهد، احتمالاً در تابستان آینده یا آبی پشت سد کوثر و در عمق چاه‌های کازرون نخواهد بود یا حجم خروجی آب این منابع به شدت کاهش خواهد یافت.

در چنین وضعیتی نه تنها صدای هشداری از مسئولان مربوط در استان بوشهر و نیز مدیریت ارشد استان به گوش نمی‌رسد و آنها در بارة این که قرار است وضعیت پیچیدة چندماه آینده را چگونه مدیریت کنند، سخنی نمی‌گویند بلکه گاه‌به‌گاه و به مناسبت‌های مختلف مژدة فتح و ظفر در تأمین آب می‌دهند و آن را تحت عنوان «جهاد آبرسانی» تبلیغ می‌کنند.     

نمونه‌اش سخنان مدیر عامل شرکت آب و فاضلاب استان بوشهر است که آذرماه امسال در یک گفت‌وگوی مطبوعاتی بدون آن که به کاهش بارندگی‌ها و چشم‌انداز تأمین آب در ماه‌های سخت پیش رو اشاره کند، اعلام کرد که از تنش‌های آبی استان بوشهر نسبت به سال گذشته 69 درصد کاسته شده است. برپایة آنچه ایرنا گزارش کرده است، استناد و اتکای «ابوالحسن عالی»  برای کاهش 69 درصدی تنش آبی در نشست «توانمندی‌های دولت سیزدهم در عرصة جهاد آبرسانی استان بوشهر» تنها این بوده است که «بر اساس آمار ثبت شده در هشت ماه امسال مردم استان بوشهر 13 هزار 376 تماس تلفنی با سامانه مدیریت ارتباطی مشترکان این شرکت داشته‌اند که نسبت به مدت مشابه در سال گذشته 69 درصد کاهش داشته است.»

در واقع همة اتکا و دل‌خوشی این مدیر به کاهش تماس‌های تلفنی مردم و استفاده از آن به عنوان یک سند موفقیت است. آن هم بدون بیان آمار تفکیکی این تماس‌ها که مثلاً چه تعداد از آنها در بارة شکایت یا رضایت از کم‌آبی و تأمین آب بوده است.

هرچند استناد به کاهش تماس‌های تلفنی به عنوان یکی از نشانه‌های موفقیت قابل انکار نیست اما در حالی که همچنان حتی در شهر مرکز استان نیز سیستم نوبت‌بندی برقرار است و در حالی که در همین نشست مطبوعاتی به وابستگی هفتاد درصدی آب استان به استان‌های مجاور اذعان می‌شود، مشکل بتوان کاهش تماس نسبی مردم استان را نشانه‌ای از کاهش تنش آبی در استان بوشهر دانست.

نکتة جالب دیگر در سخنان مدیر کل شرکت آب و فاضلاب استان بوشهر ادعای «استقلال نسبی» تأمین آب شرب استان بوشهر از استان‌های بوشهر آن هم به اتکای احداث آب‍شیرین‌کن‌ها است که به گفتة وی در حال حاضر تنها 25 درصد از آب استان را تأمین می‌کنند که بخش عمدة آن نیز سهم شهرستان‌های عسلویه، کنگان و بوشهر است. او البته در ادامة سخنانش گفته است که قرار است آب شیرین‌کن‌ها در افقی دوازده ساله 240 هزار متر مکعب آب شرب استان را تأمین کنند. هرچند پذیرش تحقق این پیش‌بینی با وجود مشکلات فراوان موجود دشوار به نظر می‌رسد اما حتی با فرض تحقق این پیش‌بینی و با فرض ثبات رشد جمعیت استان، این میزان، 75 درصد آب تولیدی استان در حال حاضر خواهد بود و در خوشبینانه‌ترین حالت ممکن، وضعیت فعلی را معکوس خواهد کرد که البته صرف نظر از پیامدهای محیط زیستی‌اش موفقیت مهمی خواهد بود.     

با این میزان از خوش‌بینی‌ها و صدور وعده‌های خوش و نوید بخش، همزمان با افزایش نگرانی برای تأمین آب بهار و تابستان آینده، نمی‌توان به اقدامی عملی مسئولان برای تأمین آب چندان دلخوش بود. به نظر می‌رسد که آنان چنان سرگرم کارهای تبلیغاتی‌اند که حتی برای ترغیب شهروندان به صرفه‌جویی در مصرف آب و نظرداشت وضعیت بغرنج آب در ماه‌های آینده نیز چندان توجهی ندارند اما به احتمال زیاد خشکسالی کم‌سابقه امسال در کشور، استان بوشهر و استان‌های همسایة تأمین‌کنندة آب استان، با توجه یا بی‌توجه مسئولان، خواب خوش این روزها را در تابستان 1403 در چشم آنها به کابوسی طولانی تبدیل خواهد کرد. 

منبع/ پیام عسلویه