به گزارش پیغام به نقل از ایرنا،؛ مامایی، یعنی مراقبت از نخستین نبض‌های زندگی؛ شجاعتی بی‌کلام در سخت‌ترین لحظه‌ها، نگاهی مطمئن میان اضطراب مادر و صدای بی‌دفاع نوزاد، ماماها، آنهایی که شب را بیدار می‌مانند تا طلوع یک زندگی را ببینند.

ماما، زنی آرام، آگاه، صبور و متعهد که اولین تماس نوزاد با جهان، نخستین لبخند مادر و قطره‌های اشک شوق، همه در حضور او رقم می‌خورد، در میان همه لحظه‌های بزرگ زندگی، شاید هیچ لحظه‌ای به اندازه تولد، به آستانه مقدس معجزه نزدیک نباشد که در قلب این لحظه، ماما ایستاده‌است.

روز ماما، روز تقدیر از زنانی‌ است که تنها با علم و دل، مادر شدن را امن‌تر، آرام‌تر و عاشقانه‌تر می‌کنند، این روز، نه فقط برای تجلیل از یک حرفه، بلکه برای پاسداشت زنانی‌ است که هر بار تولدی را می‌بینند، خودشان دوباره متولد می‌شوند.

سابقه گرامیداشت روز ماما در ایران به سال ۱۳۸۱ بازمی‌گردد که همزمان با ۵ ماه می میلادی، روز جهانی ماما، این روز در تقویم رسمی کشور نیز به ثبت رسید. هدف از این نام‌گذاری، تاکید بر نقش کلیدی ماماها در سلامت مادران و نوزادان، کاهش مرگ‌ومیرهای بارداری، و توسعه سلامت خانواده‌هاست.

بر اساس اعلام فدراسیون بین‌المللی مامایی (ICM)، شعار سال ۲۰۲۵ «مامایی، راهی برای دسترسی برابر به مراقبت‌های مادر و نوزاد» انتخاب شده‌است؛ شعاری که نشان می‌دهد ماماها نه‌تنها مراقبان لحظه زایمان، بلکه مدافعان سلامت پایدار در جوامع هستند.

در استان بوشهر، صدها ماما در بیمارستان‌ها، مراکز سلامت و خانه‌های بهداشت فعالیت می‌کنند؛ بسیاری از آنها در مناطق دورافتاده و محروم، بی‌وقفه کنار مادران هستند، بی‌آن‌که نامی از آنها در میان باشد.

احساس کمک به همنوع باعث شد تا ماما شوم

محبوبه احمدیان‌فر، یکی از ماماهای بوشهر با ۲۵ سال خدمت می‌گوید: از دوران دبیرستان علاقه‌ زیادی به کار بیمارستانی داشتم. همیشه دلم می‌خواست در محیطی باشم که بتوانم به کسی کمک و دردی از کسی کم کنم، آن زمان با رشته مامایی خیلی آشنا نبودم و به پرستاری علاقه داشتم، اما به مرور که با ماماها بیشتر آشنا شدم، تصمیم گرفتم مامایی را انتخاب کنم.-

وی که به صورت تخمینی در به دنیا آوردن بیش یکهزار نوزاد نقش داشته است می‌افزاید: من همیشه علاقه داشتم در شیفت‌های زایمان حضور داشته باشم به همین دلیل وقتی تقسیم کار می‌شد، برخی در اورژانس بودند، بعضی در اتاق نوزاد، ولی من همیشه زایمان را انتخاب می‌کردم، دوست داشتم کنار مادر و شریک دردش، در لحظه‌ تولد باشم.

احمدیان فر ادامه می‌دهد: وقتی صدای گریه‌ نوزاد بلند می‌شود، همه خستگی‌ها فراموش می‌شود. لبخند مادر، اشک شوقش، نگاه آرامش‌یافته‌اش و همه‌ این‌ها باعث می‌شود احساس کنیم تمام سختی‌ها ارزش داشتند، لحظه‌ای که نوزاد در آغوش مادر قرارمی‌گیرد، لحظه‌ای است که در ذهن ما برای همیشه حک می‌شود.

ویژگی‌هایی لازم برای ماماشدن

وی به افرادی که می‌خواهند ماما شوند توصیه کرد تا چند ویژگی مهم از جمله وجدان کاری، مسئولیت‌پذیری، اعتماد به نفس، صبوری و توانایی همدلی را در خود تقویت کنند.

احمدیان فر می گوید: ماما باید بتواند با زائو همزادپنداری کند. باید بداند زائو چه می‌خواهد، چه انتظاری دارد، چه احساسی دارد. همچنین باید روحیه کار تیمی داشته باشد، توانایی تصمیم‌گیری سریع در شرایط بحرانی و توان برقراری ارتباط موثر، کلامی و غیرکلامی. لبخند، ارتباط چشمی، صدا زدن زائو با اسم کوچک… این‌ها شاید ساده به نظر برسند، ولی بسیار اثرگذارند.

این مامای با تجربه ادامه می‌دهد: همیشه به همکاران تازه‌وارد می‌گویم: سعی کنید با زائو دوست شوید، او بیمار نیست؛ زائوست، آمده تا یکی از زیباترین لحظات عمرش را با ما تجربه کند.

وی به عملکردش در بیمارستان تامین اجتماعی اشاره کرد و گفت: تلاش کردیم زایمان را به خاطره‌ای خوب تبدیل کنیم و در این ارتباط موسیقی‌درمانی، ماساژ، رایحه‌درمانی، وان زایمان، نورپردازی ملایم، پخش آهنگ مورد علاقه‌ی زائو یا حتی تلاوت قرآن همه این‌ها را فراهم کردیم تا لحظه‌ی زایمان برای مادر خاطره‌انگیز باشد.

خاطره فراموش نشدنی

احمدیان فر با یادآوری خاطره‌ای می‌گوید: حدود یک‌سال و نیم پیش، ساعت پنج صبح با خودرو در مسیر بیمارستان بودم، یک خودرو پشت‌سرم مرتب بوق می‌زد، ابتدا ناراحت شدم، اما کنار گرفتم تا خودرو از من سبقت گرفت، کمی بعد همان خودرو در نزدیکی فلکه هوایی متوقف شد. راننده، مردی بود که دست‌پاچه و آشفته از خودرو پیاده شد. وقتی به سمتش رفتم، متوجه شدم زنی در صندلی عقب خودرو در حال زایمان است.

گفتم: من ماما هستم. وسایل زیادی ندارم، اما شاید بتوانم کمک کنم. مرد سریع با اورژانس ۱۱۵ تماس گرفت و من بالای سر آن زن داخل خودرو رفتم، دیدم نوزاد در حال خروج از کانال زایمان است، کمک کردم نوزاد به دنیا آمد اما بدون نفس بود. هیچ وسیله‌ای نداشتم، نوزاد را روی قفسه سینه‌ مادر گذاشتم و شروع به ماساژ قلبی کردم.

تنفس دهان به دهان دادم، خیلی‌ها ممکن است تعجب کنند، اما در آن لحظه فقط یک چیز اهمیت داشت و آن هم نجات جان یک انسان بود، ناگهان قلب نوزاد زیر انگشتم شروع به تپیدن کرد، شاید شیرین‌ترین لحظه‌ عمرم همان است که قلبی کوچک، زیر دو انگشت من، زندگی را آغاز کرد.

اورژانس رسید و مادر و نوزاد را به بیمارستان منتقل کردیم. پسرک در روز ولادت امام حسن (ع) متولد شد و نام مادرش هم فاطمه بود، خواهرش زینب، پدرش ش علی و پسر را حسن نام گذاشتند. بعدها برای تشکر پیشم آمدند. این خاطره، برای همیشه در دهنم مانده‌است.

شغل سخت اما محروم از مزایا

احمدیان فر عنوان می‌کند: شغل مامایی بسیار پر استرس و پرمسئولیت است.،ماما در لحظه‌های اوج درد و اضطراب در کنار مادر قرار دارد، مامایی شغل سختی است اما شغل با ارزش. ما نه فقط از بیمارستان از خدا هم حقوق می‌گیریم،. رضایت خدا باید در کارمان باشد.

توصیه‌ام به دولت و مسئولان این است که جایگاه ماماها را به‌عنوان مشاغل سخت به رسمیت بشناسند، همان‌طور که پرستاری سختی کار دارد، مامایی هم باید شامل مزایای بازنشستگی زودتر و حقوق مناسب‌تر شود.

مامایی یعنی هدیه دادن شادی و امید

عاطفه هاشمی، بازنشسته شغل مامایی در بیمارستان تامین اجتماعی بوشهر، در آستانه بازنشستگی از خاطرات و تجربه‌هایش در حرفه‌ای سخن می‌گوید که آن را سراسر شادی و امید می‌داند.

وی در گفت‌وگو با خبرنگار ایرنا ادامه می‌دهد: از سال ۱۳۷۸ وارد زایشگاه بیمارستان تأمین اجتماعی بوشهر شدم و حدود ۱۵ سال به عنوان مسئول زایشگاه فعالیت داشتم، از همان ابتدا، طرح مامایی‌ام را در همین بیمارستان گذراندم و اکنون حدود دو ماه است که بازنشسته شده‌ام.

هاشمی درباره دلیل انتخاب حرفه مامایی بیان می‌کند: در فیلد پزشکی رشته‌های زیادی وجود دارد، اما من همیشه دلم می‌خواست حال خوب ببینم، نمی‌توانستم در اورژانس کار کنم چون پر از ناراحتی بود، اما در مامایی ۹۹ درصد اوقات شاهد شادی هستیم، شاید در ابتدا مادر درد زیادی را تحمل کند، اما وقتی نوزاد به دنیا می‌آید، خوشحالی خانواده وصف‌ناپذیر است.

وی می‌افزاید: هرچند اکنون بازنشسته شده‌ام، اما همچنان می‌توانم مطب داشته باشم یا در زمینه تدریس و ادامه تحصیل فعالیت کنم، با این حال، هیچ چیز برایم لذت‌بخش‌تر از دیدن تولد یک نوزاد نیست.

پیشنهاد به ماماهای جوان: صبور باشید

هاشمی صبر را مهم‌ترین ویژگی برای موفقیت در این حرفه می‌داند و می‌گوید: گاهی بیمار به‌دلیل درد حرف‌هایی می‌زند که باید تحمل کرد، اما وقتی زایمان انجام شد، آرامش به مادر و همراهان بازمی‌گردد.

او تأکید می‌کند: ما ماما زیاد داریم، اما دقت بسیار مهم است، فقط با خواندن چهار کتاب و گذراندن چند واحد نمی‌توان گفت ماما هستم، پزشک بالای سر بیمار نیست، این ماما است که با دقت و تشخیص درست، جان می‌سازد.

تجربه‌ای حیاتی از نجات جان مادر با تشخیص سریع

هاشمی به موردی خاص اشاره می‌کند: بیماری با گلایه از سقط مراجعه کرده بود و گفته شد حالش خوب می‌شود، اما وقتی بالای سرش رفتم، متوجه شدم نبض بسیار ضعیفی دارد، فوری احتمال خونریزی داخلی دادم و بیمار را به اتاق عمل انتقال دادیم، مشخص شد حدود یک و نیم لیتر خون در شکمش جمع شده بود، با این اقدام به موقع، جانش نجات یافت.

وی می افزاید: تا امروز بیش از هزار نوزاد به دنیا آورده‌ام اما خاطره‌ای که همیشه در ذهنم مانده نجات بیماری است که خونریزی شدیدی داشت و اگر پنج دقیقه دیرتر به اتاق عمل می‌رسید، جانش را از دست می‌داد.

سختی‌های شغلی و گلایه از تبعیض

او درباره سختی‌های این شغل بیان می‌کند: بزرگ‌ترین مشکل ما این است که سختی کار مامایی از نظر وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی کمتر از پرستاری محسوب شده است، با اینکه ماما جان دو نفر را در دست دارد، جزو مشاغل سخت به طور کامل محسوب نمی‌شود؛ برای مثال، من با ۲۵ سال خدمت فقط ۲۷ روز حقوق بازنشستگی می‌گیرم، در حالی‌که پرستاران با همین سابقه ۳۰ روز حقوق دریافت می‌کنند.

هاشمی یادآور می‌شود: هرچند مامایی شغل محبوبم است، اما سخت و درآمد بالایی ندارد و این باعث شده تا بسیاری از همکارانم به‌دلیل مشکلات مالی به حوزه‌هایی مثل زیبایی روی آورده‌اند. امیدوارم مسئولان به این موضوع‌ها رسیدگی بیشتری داشته باشند.

کارشناس مسئول امور مامایی ستاد درمان دانشگاه علوم پزشکی استان بوشهر با تأکید بر نقش کلیدی ماماها در تحقق سیاست‌های جمعیتی کشور، خواستار توجه جدی‌تر به مشکلات، مطالبات و جایگاه سازمانی این قشر شد.

گمنامی در نظام سلامت

نوشین امیر عضدی در گفت‌وگو با خبرنگار ایرنا می‌گوید: ماماها در خط مقدم حوزه سلامت مادران و نوزادان فعالیت می‌کنند و در عین حال، سهم بزرگی در اجرای قانون جوانی جمعیت دارند، با این حال، جایگاه واقعی آنها در نظام سلامت هنوز به درستی دیده نشده‌است.

وی با اشاره به اهمیت نقش ماماها در افزایش زایمان طبیعی و کاهش آمار سزارین می افزاید: اگر هدف کشور، افزایش جمعیت است، باید با ایجاد انگیزه و رفع مشکلات ماماها، این مسیر را هموار کرد زیرا انگیزه‌های شغلی در میان همکاران بسیار پایین است و یکی از دلایل آن، تعرفه‌های پایین، تشریفات دشوار زایمان و نادیده گرفتن سختی کار آنهاست.

امیرعضدی ادامه می‌دهد: ماماهایی که در بخش درمان فعال هستند، بویژه آنهایی که در شیفت‌های شبانه‌روزی حضور دارند، با دشواری‌های زیادی مواجه‌ هستند، اما سختی کار آنها در ساختار نظام سلامت به‌طور کامل به رسمیت شناخته نشده‌است.

متناسب نبودن پست‌های سازمانی و تعرفه‌ها با مسئولت‌ها

کارشناس مسؤول امور مامایی ستاد درمان دانشگاه علوم پزشکی استان بوشهر با تأکید بر ضرورت به‌روزرسانی شرح وظایف ماماها بیان می‌کند: در سال‌های اخیر وظایف زیادی بر عهده ماماها گذاشته شده، اما پست‌های سازمانی متناسب با این مسئولیت‌ها تعریف نشده‌است، بویژه در حوزه درمان که فشار کاری بالاست.

وی درباره اقدامات انجام‌شده برای بهبود شرایط شغلی ماماها اظهار می‌کند: در سال جاری نسبت به گذشته در حوزه تعرفه‌ها پیشرفت‌هایی داشته‌ایم، اما همچنان جای کار زیادی باقی‌ است، ما پیگیر مسائل و مطالبات همکاران هستیم و پیشنهادهای خود را نیز در سطح ملی مطرح کرده‌ایم، اما بسیاری از مسائل باید در سطح کلان تصمیم‌گیری و اجرایی شوند.

امیر عضدی همچنین درباره انتخاب ماماهای نمونه در سال جاری می‌گوید: همانند هر سال، از بیمارستان‌ها خواسته‌ایم افراد نمونه خود را معرفی کنند، امسال دو نفر از همکاران برای معرفی به عنوان ماماهای نمونه کشوری به وزارت بهداشت معرفی شده‌اند که خانم کیان‌دخت منصوری از بیمارستان شهدای خلیج فارس، رضوان بختیاری از بیمارستان امیرالمومنین(ع)گناوه هستند.