نسخه چاپي

معماری هوشمندانه بوشهر: دانشکده‌ای که گرما را به عقب‌نشینی واداشت!+عکس

با هدف ارتقاء کیفی آموزش و توسعه رشته‌های جدید، دانشکده کشاورزی برازجان با زیربنای ۵۰۰۰ مترمربع در استان بوشهر، رویکردی نوآورانه در طراحی ساختمانی را به نمایش گذاشته است. این پروژه با الهام از معماری سنتی و اقلیم گرم و نیمه‌مرطوب برازجان، شامل سه بخش آموزشی، آزمایشگاهی و اداری است.

كدخبر: 187446

1404/03/04

به گزارش پیغام به نقل از عصر ایران؛ آنچه در ادامه مطالعه می کنید، توضیحات معمار پروژه در زمان اتمام کار است: هدف از طرح مجموعه ساختمان‌های جدید دانشكده كشاورزی برازجان که زیر مجموعه دانشگاه خليج فارس بوشهر است، علاوه بر توسعه كمي، توسعه كيفي ساختماني و ساختار آموزشي و در نتيجه ارتقاء كيفي آموزش تعریف گردیده است.

توسعه ساختار آموزشي و اضافه شدن رشته‌هاي جديد در چشم‌انداز آتي نياز به يك مجموعه طراحي شده با رعايت اصول ساخت فضاهاي آموزشي را دارد.

در این پروژه، متراژ تعریف شده 5000 مترمربع و شامل سه بخش آموزش، آزمایشگاه و اداری است که در واقع سه رکن اصلی مجموعه را تشکیل می‌دهند.

بررسی اقلیمی و نگاه به طراحی

معماري سنتي در برازجان مبنی بر قواعد معماري سنتي شهرهاي گرم و‌خشك است. البته وجود رطوبت در بعضي از ماه‌های سال در شكل‌گيري اين نوع معماري دخيل می‌باشد. به‌عبارت ديگر معماري سنتي برازجان بر اساس اقليم گرم و نيمه‌مرطوب استوار شده است.

پنجره‌هاي كوچك، رواق، ايوان و اصولاً ايجاد سايه‌سار همانند نواحي گرم و ايجاد اختلاف سطح و زيرزمين هرچند با كم‌ترين عمق جهت پناه گرفتن در مقابل گرما از اصول معماري سنتي برازجان است.

وجود رطوبت در برخي ماه‌های سال ملموس مي‌باشد. اما مقدار آن، چنان نيست كه بافت‌هاي ساختماني را پراكنده سازد و همچنان كوچه‌هاي تنگ و بافت متراكم جزء اصول شهرسازي سنتي آن به شمار مي‌رود. نتايج مطالعات و مشاهدات در مورد اصول معماري سنتي، گرايش بيشتري بسوي معماري گرم و خشك را مي‌نماياند.

در مجموعه مطالب معماری، هدف معرفی توان و ظرفیت بالای این علم نزد معماران صاحب سبک کشورمان است. این آثار به وضوح نشان می دهند که دانش معماری در ایران مطابق با پیشرفت های روز و حتی فراتر از آن قرار دارد که می تواند جایگاه خاص کشورمان در خلق آثار هنری و حرفه ای را اثبات کند. بنابراین در تصاویر این مطالب ما فقط از هنر و دانش معماری لذت می بریم...

در اين مناطق شدت زياد تابش آفتاب در سمت شرق و غرب ايجاب مي‌نمايد كه ساختمان فرمي كشيده داشته باشند و به‌شكل مكعب مستطيل در امتداد محور شرق و غرب قرار گيرد. اين فرم از نظر ايجاد كوران در داخل ساختمان و كاهش رطوبت هواي داخلي نيز مناسب است.

انحلال در هوا

نحوه استقرار ساختمان‌ها به نحوي در نظر گرفته شده كه حول يك حياط داخلي با رواق بصورت سطح پياده سرپوشيده ساماندهي شده‌اند. براي دسترسي‌هاي سواره حتي الامكان از خيابان‌هاي موجود و بر اساس بينش كلي طرح جامع در ارتباطات پياده و سواره ساختمان استفاده گرديده است.

طرح دانشکده با چنین پیش‌زمینه های بر اساس برنامه فیزیکی و کالبدی دسته‌بندی گردیده و به 3 گروه فضائی تقسیم شده است. که عبارتند از: بخش‌های مدیریتی و اداری، بخش‌های آموزشی و کلاس‌ها و سالن‌های اجتماعات- بخش‌های لابراتور و آزمایشگاه.

هر کدام از این 3 گروه نیز در درون خود با یک هندسه مرکزی و هماهنگ با معماری بومی در یک آرایش روان سازمان یافته‌اند و از آنجا که بخصوص در بخش کلاس‌ها تراکم انسانی و حرکت در درون این پیکره بسیار زیاد است سعی شده هم از نظر ارتفاع وهم از لحاظ ابعاد محیطی دلگشا و دانشگاهی جلوه کند و خالی و پر شدن فضاها حتی الامکان، نظام آموزشی و آرامش محیطی را مغشوش نسازد.

یکی از عمده‌ترین پیش زمینه‌هائی که گروه طراحی به آن پرداخته است توجه به معماری مناطق گرم و حاره‌ای است که مهم‌ترین ویژگی آن «نورگریزی» است.

لذا مسیر طراحی با دقت و توجه کامل به این سمت هدایت گردید. تا بتواند با بهره‌گیری از تمهیدات فنی و معمارانه پاسخگوی اصولی به دشواری‌های آب و هوائی منطقه بوده و با حداقل امکانات با گرمای طاقت فرسای استان بوشهر تطبیق یابد. با توجه به ترکیب احجام که نشأت گرفته از برنامه کالبدی و فیزیکی بوده و با متراژهای تعیین شده در جدول منطبق هستند سعی شد که با رعایت سادگی که از خصوصیات معماری بومی است، مجموعه‌ای آشنا با مصالح یکپارچه نظیر آجر به‌وجود آید که نتیجه نهایی یک معماری تألیف یافته و پایدار است. با این امید که بعنوان نمونه‌ای مناسب از ساختمان‌های آموزشی در سطح کشور و مبداء تکرار دیگر سازمانها قرار گیرد. برای تأمین ارتباطات پیاده بین ساختمانها از مسیرهای سرپوشیده توسط یک ردیف ستون با امکان پوشش سبک و ساده برای ایجاد سایه استفاده گردیده است.

توجه به کاشت گونه‌های گیاهی منطقه‌ای بین فضاها ضمن ایجاد سایه و سبزینگی و ایجاد طراوت در محیط و تلطیف هوا امکان ایجاد فضائی سایه سار را نیز به‌وجود آورده است. محل توقف اتومبیل‌های مراجعین هم در بخش انتهائی و پشت ساختمان آموزشی قرار دارد تا ضمن مستور بودن و محافظت از گزند نور خورشید از تجمع اتومبیل‌ها که یاد آور محیط‌های ماشینی در شهرها هستند جلوگیری گردد.

كليه نورگيري‌ها بصورت غيرمستقيم و با پرهيز از تابش مستقيم قرار گرفته و جبهه‌گيري ورودي‌ها در رابطه با حركت پياده به نحوي است كه از يكطرف به محورهاي وضع موجود و از طرف ديگر به محورهاي حركتي آتي متصل مي‌گردد.

كليه ارتباطات داخلي با توجه به موقعيت دسترسي‌ها از خارج ساختمان، به نحوي است كه دسترسي‌هاي افقي و عمودي در اولويت قرار مي‌گيرند و حركت‌هاي مستقيم پياده در داخل ساختمان‌ها و محل‌های مکث در فضاهای داخلی انجام مي‌گردد.

در بررسی هر کدام از ساختمان‌ها و مقابله آن با پرسپکتیوهای تحلیلی شماتیک، شناسائی فضاها از طریق حلقه‌های رابط فضائی صورت می‌گیرد و در این حوزه‌های فضائی تعادل نور و تناسب طول و عرض و ارتفاع بصورتی جدی رعایت گردیده است. و در تأمین کیفیت این معماری سعی شده با توجه به ریشه‌های اصیل معماری بصورت یک معماری مؤلف پاسخ داده شود به‌صورتی که الهام گرفته از معماری بومی بوده و پیوندی ادامه دار از فرهنگ ارزشمند معماری اصیل ایرانی را تحقق بخشیده است. با آنکه معماری موجود پراکنده در محوطه به هیچ وجه در شأن تحصیلات عالیه دانشگاهی نیست اما با پذیرش واقعیت و اینکه رفع نیازهای فوری عامل این شتاب‌زدگی در ایجاد این ساختمان‌ها بوده است، میتوان به صورتی جدی به ارتقاء کیفیت فضائی کانون‌های آموزش عالیه پرداخت و این مقوله محقق نخواهد شد مگر با اهمیت دادن به ایجاد یک مجموعه ساختمانی متاثر از یک معماری ساده پایدار و آشنا آنچنان که تمام آثار ماندگار این سرزمین نیز چنینند.