قاسم بازیاری: کوه بیرمی در سه کیلومتری شرق شهر خورموج و در مرز شهرستان‌های دشتی، تنگستان و دشتستان قرار دارد. این کوه با ارتفاعی حدود هزار و ۹۵۰ متر، بلندترین قله استان بوشهر و یکی از ارزشمندترین زیست‌بوم‌های طبیعی جنوب کشور به شمار می‌رود.
بیرمی با تنگه‌هایی همچون تنگ سدر، تنگ پلنگی، تنگ باریکو، تنگ شیرینه و تنگ پرزیه، پوشش گیاهی و جانوری متنوعی را در خود جای داده است.
درختان بنه، بادام کوهی، درمنه بر دامنه‌های آن روییده‌اند و گونه‌هایی چون پلنگ، بز، قوچ و میش، روباه، کبک و تیهو در این منطقه زیست می‌کنند، اما خشکسالی‌های پیاپی و کمبود منابع آبی در سال‌های اخیر، حیات این منطقه را با خطر مواجه کرده بود تا اینکه گروهی از جوانان دشتی تصمیم گرفتند بی‌ادعا و بی‌نام و نشان، پاسداران طبیعت زادگاهشان شوند.
در دل کوه بیرمی، بلندترین قله استان بوشهر، گروهی از جوانان شهرستان دشتی با انگیزه‌ای مردمی و عشقی خالصانه به طبیعت، حفاظت از حیات‌وحش را بر عهده گرفته‌اند. آنها با دستان خالی اما دلی سرشار از عشق، زندگی را به دامنه‌های تشنه و سنگی این کوه بازگردانده‌اند.
از دل مردم، برای زمین
«ما فقط نمی‌خواستیم بیرمی خاموش شود» این را محمد غریبی، یکی از اعضای این گروه مردمی، در گفتگو با خبرنگار مهر می‌گوید، او هر روز از صبح زود همراه چند جوان دیگر آب را تا ارتفاعات می‌برند.
وی ادامه داد: اوایل که شروع کردیم خیلی‌ها باور نمی‌کردند دوام بیاوریم، اما حالا هر روز قوی‌تر از روز گذشته پای کار هستیم و مردم فهمیده‌اند این کار، کارِ دل است، نه وظیفه اداری.
حسن باغبانی نیز گفت: پویش نجات بیرمی هفت سال از آن می‌گذرد و امروز با آموزش که یکی از مقوله‌های مهم است می‌بینیم افرادی که تا دیروز شکارچی بودند امروز نگهبانان واقعی حیات وحش بیرمی هستند.
وی بیان کرد: برای من دیدن بازگشت آهوها یا صدای کبک‌ها، بهترین حس دنیاست. وقتی طبیعت لبخند می‌زند، خستگی تمام روز از بین می‌رود.
عباس دیگر عضو گروه، هم درباره سختی کار می‌گوید: راه‌ها صعب‌العبور است، بعضی وقت‌ها موتور تا نیمه راه بیشتر نمی‌رود. گاهی هم خودمان گالن‌ها را روی دوش می‌گذاریم و تا بالای تنگه می‌رویم. اما وقتی می‌بینیم بزهای کوهی جمع شده‌اند و آب می‌خورند، همه خستگی فراموش می‌شود.
بازگشت حیات به بیرمی
رئیس محیط زیست شهرستان دشتی نیز در گفتگو با مهر گفت: در هفت سال اخیر جمعیت گونه‌های جانوری در منطقه بیرمی افزایش یافته و حضور حیواناتی چون بز کوهی، میش و کبک نسبت به گذشته بیشتر شده است.
علیرضا جمادی افزود: این نوع فعالیت‌های مردمی، در کنار آموزش و فرهنگ‌سازی، می‌تواند نقش مهمی در حفظ تعادل اکولوژیکی منطقه داشته باشد.
یکی از اهالی شهر خورموج نیز در گفت‌وگو با خبرنگار مهر گفت: این بچه‌ها با دل کار می‌کنن. تابستان که همه دنبال سایه هستند، اینها بالا می‌روند و برای حیوانات آب می‌برند. خدا خیرشون بده، به‌خاطر آنها دوباره بیرمی زنده شده است.
الگویی از همت مردمی
حرکت خودجوش جوانان دشتی حالا به الگویی الهام‌بخش در استان تبدیل شده است. بسیاری از مردم نیز با آنها همراه شده‌اند و مشارکت این گروه‌های مردمی در کنار برنامه‌های رسمی حفاظت محیط زیست، می‌تواند مسیر پایدارتری برای حفظ منابع طبیعی استان بوشهر ایجاد کند.
با همت این جوانان، کوه بیرمی بار دیگر زنده شده است؛ آهوها بازگشته‌اند، چشمه‌ها سیراب‌ترند و زمین نفس تازه‌ای می‌کشد. در دشتی، هنوز کسانی هستند که بی‌هیاهو و با دلی آرام، نگهبان زمین‌اند.
مردمی‌سازی حفاظت از محیط زیست
یکی از فعالان محیط زیست اظهار کرد: حفاظت از محیط زیست یکی از مهم‌ترین چالش‌های عصر حاضر است که نیازمند مشارکت فعال تمامی اقشار جامعه است.
حسین مدرسی اضافه کرد: در دنیای امروز، آلودگی هوا، تغییرات اقلیمی، تخریب جنگل‌ها و انقراض گونه‌های مختلف جانوری و گیاهی به معضلاتی جدی تبدیل شده‌اند که بدون همکاری مردم نمی‌توان به بهبود وضعیت آنها امیدوار بود.
وی بیان کرد: مشارکت مردمی در حفاظت از محیط زیست نه‌تنها به افزایش آگاهی عمومی کمک می‌کند، بلکه موجب ایجاد حس مسئولیت‌پذیری در افراد می‌شود.
این فعال محیط زیست افزود: مردم می‌توانند با شرکت در برنامه‌های آموزشی، کارگاه‌های محیط زیستی و فعالیت‌های داوطلبانه، نقش مؤثری در حفاظت از طبیعت ایفا کنند. این فعالیت‌ها به افراد این امکان را می‌دهد که با چالش‌های محیط زیستی آشنا شوند و راهکارهای مناسبی برای مقابله با آنها پیدا کنند.
وی تاکید کرد: به عنوان مثال، پاک‌سازی سواحل، کاشت درخت و حفاظت از گونه‌های در حال انقراض از جمله اقداماتی هستند که می‌توانند به بهبود وضعیت محیط زیست کمک کنند.
مشارکت مردم در تصمیم‌گیری‌های مربوط به محیط زیست، موجب می‌شود که سیاست‌های اتخاذ شده با واقعیت‌های محلی سازگاری بیشتری داشته باشد. جوامع محلی به خوبی می‌توانند نیازها و مشکلات خاص خود را شناسایی کرده و راه‌حل‌هایی متناسب با شرایط خود ارائه دهند. این نوع مشارکت نه‌تنها به تقویت حس تعلق به جامعه کمک می‌کند، بلکه موجب افزایش اثربخشی اقدامات حفاظتی نیز می‌شود.
در این راستا، مناطقی مانند کوه بیرمی باید تحت حمایت ویژه قرار گیرند. این منطقه با تنوع زیستی غنی خود، نیازمند حفاظت جدی و برنامه‌ریزی‌های مناسب است و توانمندسازی جوامع محلی در این مناطق می‌تواند نقش بسزایی در مراقبت بهتر از منابع طبیعی ایفا کند.
با ارائه آموزش‌های لازم و ایجاد فرصت‌های شغلی پایدار، می‌توان افراد را تشویق کرد تا خود را به عنوان حافظان محیط زیست ببینند و از منابع طبیعی به‌خوبی محافظت کنند. در نتیجه، حمایت از جوامع محلی و مشارکت آنها در حفاظت از محیط زیست نه‌تنها به نفع خود آن‌هاست، بلکه به نفع کل کره زمین خواهد بود.
منبع/ مهر