حسین حشمتی
با نگاهی به روابط سیاسی و اقتصادی جمهوری اسلامی ایران و جمهوری خلق چین که ۲۵ مرداد ۱۴۰۰پنجاهمین سالگرد تاسیس آن بود در می یابیم که پیشینه روابط ایران و چین به دوران باستان و مشخصا جاده ابریشم باز می گردد اما با وجود این که طی نیم قرن گذشته چینی ها برای برقراری روابط دو جانبه تجاری تلاش می کردند و طرف ایرانی هم بی میل نبود لیکن به علت سلطه ی همه جانبه ی انگلیس بر زمامداران رژیم گذشته، این خواسته از قوه به فعل درنیامده بود، نشان به همان نشانی که با وجود مبارزات و اقدامات سیاستمدار وجیه المله ای همچون دکترمحمد مصدق مبنی برابطال قرارداد ننگین نفت میان ایران و انگلیس اما به علت ناتوانی ذاتی محمدرضا پهلوی و ترسی که به خاطر از دست دادن تاج و تخت داشت، دولت های استعمارگر آمریکا و انگلیس تا پیروزی انقلاب اسلامی به تاراج ثروت زیرزمینیِ ایران یعنی نفت و گاز ادامه می دادند. پیروزی انقلاب اسلامی در ایران و قطع روابط دیپلماتیک با کشورهای استعمارگری که ثروت ملی ایران را تیول خود می پنداشتند فرصت ذیقیمتی برای کشور چین به وجود آورد تا فصل تازه ای از روابط به محاق رفته ی گذشته را مجدداً احیا نماید.
البته این نکته مهم را نباید از نظر دور داشت که دولت های پیش از دولت سیزدهم علی رغم تمایل و حتی اشتیاق دولت چین برای ارتقاء روابط سیاسی و اقتصادی با کشورمان، سطح تعاملات را از میزان متوسطی بالاتر نمی بردند زیرا سیاست موازنه مثبت با تمامی همسایگان را در دستور کار خویش قرار داده بودند که اجرای این سیاست به دلیل دخالت ها و اعمال نفوذ زمامداران وقت آمریکا بر روسای دُولِ کشورهای همسایه نه تنها به صورت جدی عملیاتی نگردید بلکه باعث ایجاد رکود اقتصادی در کشورمان شده بود.
با روی کارآمدن دولت سیزدهم و از سرگذرانیدن مشکلات حاد بیماری فراگیر کرونا که با واردات به موقع واکسن از کشورچین و انجام سریع واکسیناسیون عمومی توسط متخصصان وزارت بهداشت و درمان حتی در دورافتاده ترین نقاط جغرافیایی کشور بیماری مهیب کرونا مهار شد و همین اقدام توانمندی دولت را در رفع مشکلات کشور به منصه ظهور رساند و در چنین حال و هوایی بود که بنا به خواست و اراده سیاسی روسای جمهور دو کشور در دی ماه۱۳۹۴ برنامه همکاری جامع۲۵ ساله ایران و چین به عنوان یک سند بالادستیِ راهبردی که تعمیق روابط سیاسی، اقتصادی دو کشور را با نگاهی بُردبُرد و نیز عملیاتی کردن بند ششم بیانیه مشترک روسای جمهور ایران و چین تدوین گردید که همین سند به نوبه خود نقطه عطفی در روابط دو کشور طی نیم قرن اخیر به شمار می رود که به گفته ی وزیر امور خارجه ایران قرارداد مذکور از روز۲۴ دی ماه۱۴۰۰ وارد فاز عملیاتی گردید اما روند اجرایی آن به قدری کُند پیش رفت که معاون اول رئیس جمهور را راهی شانگهای بزرگترین شهر کشور چین نمود. او که به دعوت نخست وزیر چین در راس هیئت بلندپایه ای متشکل از وزرای صمت، معاون اجرایی رئیس جمهور، وزیراقتصاد و۲۵۰ نفر از بازرگانان ایرانی جهت شرکت در مراسم افتتاحیه ششمین نمایشگاه بین المللی "واردات"به آن کشور سفر کرده بود، قبل از عزیمت به چین در گفتگو با خبرنگاران روابط ایران و چین را روابطی مهم و راهبردی خواند و فاش ساخت که ضمن بازدید از نمایشگاه بزرگ واردات آن کشور مذاکراتی هم به منظور رفع موانع پیش روی توسعه مناسبات دو کشور با مقامات عالی رتبه طرف چینی انجام خواهد داد.
معاون اول رئیس جمهور ضمن برشمردن مختصات ژئوفیزیک ایران از آمادگی دولت برای صادرات شیلات و محصولات کشاورزی به چین خبر داد و توصیه کرد که بخش های خصوصی دو کشور در این زمینه ها باید فعال ترشوند. وی ظرفیت های قابل توجه همکاری شرکت های دو کشور در بخش نفت وگاز از طریق سرمایه گذاری در توسعه میادین نفتی با تاکید برمیادین مشترک، مشارکت راهبردی سه جانبه ایران، چین، پاکستان جهت سواپ گاز از ترکمنستان به سواحل مکران، پروژه ایران در احداث مجتمع های گاز طبیعی با اولویت ال،ان،جی و بسترسازی برای واردات ال،ان،جی و سرمایه گذاری شرکت های چینی در صنعت پتروشیمی ایران را از جمله مواردی دانست که باید مورد اهتمام ویژه قرارگیرند.
در مقابل این لیست بلند بالای مطالبات معاون اول رئیس جمهور ایران از مقامات کشور چین اما نخست وزیر چین که میزبانی مخبر را برعهده داشت ضمن سخنرانی در نمایشگاه واردات چین از علاقه کشورش برای توسعه روابط بُردبُرد با ایران خبر داد و افزود توسعه اقتصادی ایران طی سال‌های اخیر با مشکلاتی همراه بوده که یکی از عوامل آن فشارها، آمریکا بوده است که چین با اعمال اینگونه فشارها مخالف است وآمادگی دارد با همکاری و تعامل از این مشکلات عبور و برنامه جامع همکاری فی مابین را اجرائی کنیم. وی با اشاره به این که در سال گذشته حجم مبادلات تجاری چین با ایران به بیش از۱۵/۸ میلیارد دلار رسیده است برضرورت تلاش برای افزایش پایدار مناسبات تجاری دو کشور تاکید کرد.
نخست وزیر چین با استقبال از حضور شرکت های ایرانی در ششمین نمایشگاه واردات در چین تاکید کرد چین آمادگی دارد پروژه های بندرها، راه آهن و شبکه ارتباطات را بررسی و زمینه سرمایه گذاری شرکت های چینی در این بخش ها را فراهم نموده و مردم خود را برای گردشگری و سفر به ایران تشویق و همچنین بورسیه دانشجویان ایرانی ارتقاء دهد.
حال باید بررسی نمود که آیا نخست وزیر چین خواسته های متعدد معاون اول رئیس جمهوری ایران را مثلاً در خصوص سرمایه گذاری برای توسعه میادین نفتی گازی مشترک ایران با قطر عراق وعربستان سعودی اجابت کرده است؟ به نظر می رسد که با توجه به سیاست توسعه اقتصادی و تجاری چین با۱۲۰ کشور جهان اجابت چنین تمناهائی بعید باشد اما در مورد تهاترکالاهای ساخته شده در چین با نفت وگاز البته جای تردید وجود ندارد.
منبع:
پایگاه خبری تحلیلی پیغام
لینک مستقیم :
http://peigham.ir/shownews.aspx?id=163581
