هفته نامه پیغام

امید زاهد-پژوهشگر تاریخ
 در دوران مشروطه، تحصن در تلگراف خانه، یکی از رایج ترین اشکال اعتراض مردمی بود. مهم‌ترین استفاده از تلگراف، گرفتن اخبار روزانه از شهرستان‌ها در کمترین زمان ممکن بود. همین امر برای روسای تلگراف امتیازی ایجاد کرده و در مقابل مردم نیز با تحصن جستن در تلگراف خانه‌ها یا برای ارسال تلگرام به مرکز، از این خصیصه برای تظلم خواهی و دیگر درخواست‌های خود استفاده می‌کردند.

تلگراف خانه انگلیس و تلگراف خانه مبارکه بوشهرعصر قاجار، محل تحصن افراد و گروه‌های گوناگون بود. تحصن نیروهای نظامی مستقر در بوشهر (سربازان فوج‌های نظامی، توپچیان دولتی و...) به دلیل پرداخت نشدن مواجبشان در تلگراف خانه انگلیس از آن جمله بود. همچنین در روز انتخاب وکلای انجمن بلدیه بوشهر بعد از خبر عزل حاجی سعید السلطنه از حکومت بنادر، طرفدارانش «برآشفته که ما تلگراف نموده و مانع می‌شویم و قرار گذاشتند که اجماعا به تلگراف خانه بروند و جمعیتی دور خود جمع کرده اسباب اغتشاش فراهم آوردند».

عمارت ارگ حکومتی بندر بوشهر - ساختمان قدیمی تلگراف خانه ( مدرسه گلستان)

از دیگر موارد تحصن در تلگراف خانه سال 1329ه.ق از پی واقعه‌ای ناگوار در چاهکوتاه و احمدی بود که شیخ محمد برادر شیخ حسین‌خان چاهکوتاهی کشته شد. امیرالملک حکمران دشتی و دشتستان و کازرون فاتح این جنگ بود و از حکومت بنادر طلب غرامت نمود. رعیت چاهکوتاه به همراه پدر، فرزند و برادر کشته و مجروح با علم‌های سیاه به تلگراف خانه بوشهر آمدند. آنان دادخواهی خود را طی تلگرافی به تهران ارسال داشتند و در تلگراف خانه متحصن شدند.

شاهزاده مستبشرالدوله و شاهزاده سهام‌الدین میرزا سرهنگ تلگرا‌خانه بوشهر، مردم را به سبب نداشتن گنجایش فضای تلگراف خانه در طویله مخروبه تلگراف خانه منزل دادند. درحالی‌که هوا سرد و گرسنگی هم بر رعیت غالب بود و جواب تلگراف نیز از تهران مخابره نشده بود. شیخ عبدالله خان برادر شیخ حسین‌خان چاهکوتاهی که او نیز مجروح شده بود با رعیت همراهی می‌کرد. در این گیرودار، رعیت چاهکوتاه به سرحد درِ تجارت‌خانه‌ها و به علمای اعلام و تجار رفته و اتمام‌حجت کردند که اگر از طرف دولت و ملت دادرسی نشود به قونسولات خارجه پناه می‌برند.

عمارت ارگ حکومتی بندر بوشهر - ساختمان قدیمی تلگراف خانه ( مدرسه گلستان) 

از آخرین موارد تحصن مردم بوشهر عصر قاجار در واقعه دادخواهی شیرمحمد (زائرمحمد ریشهری) سال 1302 خورشیدی بود که مردم به شکایت از حکمران بوشهر، یمین الممالک و عدلیه به تلگرافخانه رفتند.

گفتنی است در دوره رضاشاه تلگراف از شکل قدیمی خود خارج و به الگوهایی اروپایی نزدیک شد و در این دوره همچنین بست‌نشینی (تحصن) در تلگراف خانه‌ها موقوف گردید.

  منبع: پایگاه خبری تحلیلی پیغام
       لینک مستقیم   :   http://peigham.ir/shownews.aspx?id=170895