شناخت نامه ی اجمالی:
مرتضی زندپور، چهاردهم دی ماه ۱۳۳۱ در خرمشهر زاده شد. وی تحصیلات اش را تا دریافت مدرک کارشناسی حسابداری ادامه داد. بعد از شروع جنگ تحمیلی به بوشهر منتقل شد. سرایش را از شانزده سالگی آغاز کرد، اما سال ها موفق به چاپ اشعارش در کتابی مستقل نشد و بعدها سروده های او در نشریات مختلف به چاپ رسید.
آغاز فعالیت ادبی اش از سال ۱۳۷۸ با پذیرش مسئولیت صفحه ی ادبی هفته نامه ی نصیر بوشهر به مدیر مسئولی حسن لاوری بود.
نخستین مجموعه شعرش "تابوت های خیس" اشعار نیمایی و سپید سروده ها را در بر می گیرد. این کتاب در سال ۱۳۹۷ توسط انتشارات "زمزمه های روشن" چاپ شد و در سال ۱۳۹۸ به چاپ دوم رسید. دومین کتاب اش "ارتفاع حوصله" حاوی سروده های کلاسیک در فروردین ماه ۱۴۰۰ توسط انتشارات "هامون نو" منتشر شد.
جناب زندپور باسپاس از پذیرش دعوت ما برای این گفت و گو، ابتدا فعالیت های تان را در هفته نامه ی "نصیر بوشهر" مرور کنیم.
در سال ۱۳۷۸ که هفته نامه ی نصیر بوشهر شروع به فعالیت کرد من کارمند سازمان بنادر و دریانوردی استان بوشهر بودم. به پیشنهاد بعضی دوستان به خصوص جناب بهرام نکیسا، همکاری ام را با این هفته نامه آغاز کردم. ابتدا جناب حسن لاوری و جناب حیدری صفحه آرایی و آماده سازی نشریه را انجام می دادند، من هم صفحه ی ادبی را آماده می کردم. جناب حسن زنگنه و جناب بهرام نکیسا و چند فرهیخته ی دیگر نام آشنا از آغاز با نصیر همکاری داشتند. تا این که دوستانی دیگر چون جناب مصطفی کشاورز همکاری شان را با نصیر آغاز کردند. با حضور جناب عبدالرحمان برزگر به عنوان سردبیر (با همکاری بانو کلبعلی) و جناب امید غضنفر به عنوان دبیر سرویس صفحه ی "هنر و اندیشه" و نویسندگانی نامدار چون آقایان محسن شریف، خورشید فقیه، پرویز هوشیار، سروش اتابک زاده، قدرت رحیمی، حسین رویین تن، علی اکبر حق پرست و بسیاری از نویسندگان گرانمایه ی دیگر، نصیر جانی تازه یافت و بر سطح کیفی متون تولیدی هفته نامه افزوده شد،
در سال های اولیه جناب عبدالباقی دشتی نژاد هم با صفحه ی ادبی نصیر (هوای تازه) همکاری داشت. در این روند، گفت و گوهای ماندگاری با شاعرانی همچون سیامک برازجانی، بابک شاکر و سعید نوذری انجام گرفت و در هفته نامه منتشر شد. با شکل گیری صفحه ی "هنر و اندیشه" با مدیریت جناب امید غضنفر در کنار صفحه ی "هوای تازه" تحولی شگرف در صفحات ادبی و هنری نصیر روی داد.
به پیشنهاد جناب غضنفر، نشست های ادبی "هفت اقلیم" برگزار شد که به جرات می توان گفت یکی از نشست های پربار فرهنگی و ادبی آن زمان بود. در اولین نشست با نام "خاستگاه شعر محلی" که در حیاط هفته نامه برگزار شد، چنان استقبال پرشور بود که تا پاسی از شب به طول انجامید. شاعرانی نامدار همچون آقایان فرج کمالی، ایرج شمسی زاده، محمد غلامی، محمدحسن آرش نیا، حسین فیروزی و تعدادی از دیگر شاعران مطرح هم اقلیمی طراوت خاصی به این نشست داده بودند. نشست های "هفت اقلیم" به عرصه های مختلف ادبی- هنری می پرداخت. نمایش فیلم "چریکه ی تارا" نیز از برنامه های ماندگار این نشست ها بود. در یکی از این نشست ها که بر پشت بام دفتر نصیر برگزار گردید، جناب محمد رضا تاجدینی، جناب مهدی زاده، جناب رضا زاده و بزرگانی دیگر حضور داشتند.
بی اغراق باید گفت که صفحات ادبی و هنری نصیر در معرفی شاعران و هنرمندانی که در آن ها عشق به فرهنگ و هنر موج می زد، تاثیرگذار بود. وجود دو صفحه ی ادبی و هنری در هفته نامه موجب انتشار ویژه نامه هایی ماندگار در عرصه های ادبی و فرهنگی شد که می توان از ویژه نامه های استاد "حسن زنگنه"، استاد "منوچهر آتشی"، "استاد "فرج کمالی"، استاد "ایرج شمسی زاده"، جناب "حسین عسکری" و به خصوص ویژه نامه ای که با پشتکار جناب غضنفر و همکاری جناب محمد رضا تاجدینی برای شاعران و ادیبان "تاجیکستان" منتشر شد، یاد کرد. بعد از این که من بازنشسته شدم، مسئولیت صفحه ی ادبی را بانو طاهره غمخوار به عهده گرفت. ایشان نیز برای ماندگاری این صفحه تلاش نمود. جناب موسی زنگنه هم برای مدتی مسئولیت این صفحه را بر عهده داشت.
تأثیرگذاری این نشریات بر فضای ادبی بوشهر را چگونه ارزیابی می کنید؟
استان بوشهر از سابقه ای طولانی در چاپ نشریه برخوردار است که می توان از نشریه های طلوع، مظفری، ندای حق، خلیج ایران، عرشه، ندای جنوب، سنگلاخ، نور افشان، دریا کنار و پست خلیج نام برد. این نشریات تا قبل از سال ۱۳۳۲ چاپ می شدند. اولین نشریه ای که با گذشت زمانی نسبتا طولانی در بوشهر چاپ شد "آیینه ی جنوب" بود که در سال ۷۳ با مدیریت جناب "محمد دادفر" منتشر ولی بعدها تعطیل شد.
هفته نامه ی "نسیم جنوب" نیز در سال ۷۶ مجوز چاپ گرفت. علاوه بر مدیریت درخشان جناب یونس قیصی زاده، حضور استاد منوچهر آتشی در بخش ادبی این نشریه از برجستگی های آن بود.
نشریات "پیام جنوب" و "پیغام" نیز در سال ۱۳۷۷ مجوز گرفتند. هفته نامه های "نصیر بوشهر" و "لیان" هم در سال ۷۸ فعالیت شان را آغاز کردند.
به باور من سه هفته نامه ی نسیم جنوب، پیغام و نصیر بوشهر بوشهر بر فضای ادبی بوشهر تاثیر فراوان داشتند، آن هم به دلیل حضور جناب منوچهر آتشی و سپس جناب آرش نیا در نسیم جنوب، جناب رضا معتمد- مدیر مسئول نشریه و از شاعران برجسته ی استان- در هفته نامه ی پیغام و همچنین جناب امید غضنفر در هفته نامه ی نصیر بوشهر بود.
البته نمی توان نقش نشریه ی "پیام عسلویه" به دلیل حضور شاعر توانا جناب علی هوشمند در جایگاه مدیریت آن و حضور بعضی دوستان دیگر که با صفحه ی ادبی آن نشریه همکاری می کردند را نادیده گرفت. سایر نشریات نیز کم و بیش بر فضای ادبی بوشهر بی تأثیر نبودند.
دیدگاه شما نسبت به نقش انجمن ها در روند فعالیت های ادبی چیست؟
به باور من نقش انجمن ها در روند فعالیت های ادبی در استان قابل ستایش است، هر چند بعضی از شاعران نیز در خلوت شان با خلق آثاری ارزشمند بر غنای فرهنگی و ادبی شان می افزودند.
از این نشست های ماندگار یاد کنم:
- جلسات "دوشنبه های ادبی نسیم جنوب" که مسئولیت آن را استاد آتشی بر عهده داشت. ادامه ی همین جلسات در دفتر این نشریه با مدیریت استاد آرش نیا و حضور شاعرانی چون بانوان مینا درعلی، مهری کرمی، زهرا رضایی طرهانی، فرح راوردشیری و شاعران ارجمند دیگر برگزار می شد. این جلسات از لحاظ کیفی بسیار پر بار بود.
- نشست های "انجمن اهل قلم" با مدیریت استاد محسن شریف در دفتر کارشان که در کوی شکری بود. این انجمن در زمینه های شعر و داستان فعالیت می کرد و دوستانی هم که از شهرستان های دیگر می آمدند در این جلسات شرکت می کردند.
- نشست هایی که با عنوان "شبانه های شرجی" در مجتمع فرهنگی هنری برگزار می شد و جمع کثیری از هنرمندان و هنر دوستان در آن حضور داشتند.
- نشست های " انجمن دوستداران حافظ" با مدیریت جناب دکتر عباس عاشوری نژاد و همسر گرامی شان همراه با نقش سازنده و تاثیرگذار جناب دکتر معتمد، جناب دکتر رضایی و دکتر بصری. باید گفت این جلسات در بالا بردن سطح آگاهی نسبت به شناخت شاعر بزرگ ملی مان "حافظ" نقش بسزایی داشته و دارد.
- جلسات دفتر هفته نامه ی "پیغام" که جناب دکتر معتمد، جناب دکتر عباس عاشوری نژاد، جناب محسن شریف، خانم دکتر پرهیزگاری، جناب حشمتی و جمعی دیگر از بزرگان عرصه ی فرهنگ در آن شرکت داشتند وبه خوانش و بررسی ژرف "متون کهن" پرداخته می شد.
- نشست های "هفت اقلیم" که در دفتر هفته نامه ی "نصیر بوشهر" برگزار می شد و رویکردی ادبی و هنری داشت.
- نشست های ادبی "یک شنبه های ماندگار" با مدیریت جناب غضنفر در زمانی که با بخش فرهنگی شهرداری همکاری می کرد. این جلسات در سازمان فرهنگی شهرداری برگزار می گردید.
- نشست های ادبی "حوزه ی هنری" که بسیار پربار بود و خیل شاعران، هنرمندان و هنر دوستان در این نشست ها شرکت می کردند به ویژه در زمان مدیریت جناب سید زاده و جناب پارسایی فر که مدیریت جلسات را زمانی جناب اسکندر احمدنیا و سپس جناب غلامرضا ابراهیمی بر عهده داشتند.
- جلسات ادبی در سالن "اداره ی ارشاد" که با مدیریت جناب صالح دروند و با همکاری جناب رضا معتمد، جناب علیرضا عمرانی، جناب علی هوشمند و جناب مجید عابدی برگزار می شد و تعدادی دیگر از شاعران مطرح نیز در آن نقش آفرین بودند.
- جلسات ادبی "فرهنگ سرای چاهکوتاهی" که با مدیریت جناب دکتر عبدالله رییسی برگزار می گردید و می توان گفت یکی از جلسات پر بار و تاثیر گذار ادبی بود که در مدتی کوتاه هنرمندان و شاعران متعددی جذب آن شدند.
- نشست های "کافه آوان" که با همکاری بانو صمصامی برگزار می شد. جناب غضنفر و جناب عمرانی و گاهی شاعران دیگر همچون بانو درعلی مدیریت جلسه را بر عهده می گرفتند. هنرمندان و شاعران گرانقدری در این جلسات حضور داشتند، ولی نقش بانو درعلی، بانو راوردشیری، بانو رضایی و بانو کرمی در این نشست ها پر رنگ بود.
- جلسات ادبی "مدرسه ی سعادت" که با تلاش جناب انصاری و بعضی از دوستان دیگر برگزار می شد و رویکرد آن "نقد داستان" و "اصول داستان نویسی" بود. نویسندگانی ارجمند در این نشست ها حضور داشتند که می توان از جناب حسین پور صفر، جناب محمود بدیه و بانو شعبانی نام برد.
- جلسات ادبی "کافه مام برگر" با مدیریت بانو زهرا رضایی طرهانی و بانو مهرنوش ذوالفقاری که دوستان و هنرمندانی گرانقدر در آن حضور داشتند. بعد از تعطیل شدن کافه، همین جلسات در ساختمانی رو به روی دفتر آموزش و کتابخانه ی اداره بندر ادامه یافت.
- جلسات ادبی "کتابخانه ی خلیج فارس" که با مدیریت جناب دکتر مجید عابدی برگزار می گردید و در ارتقای سطح دانش و بینش ادبی دوستان بسیار موثر بود.
- نشست هایی نیز در منزل دوستان برگزار می گردید که می توان از جلسات پربار در منزل جناب جابری زاده -همسر بانو راوردشیری- یاد کرد. این جلسات نیز با مدیریت جناب غضنفر و جناب علیرضا عمرانی برپا بود و شاعران و نویسندگانی ارزشمند همچون جناب محسن شریف، جناب اسکندر احمدنیا، جناب عمرانی، بانو درعلی، بانو زهرا رضایی طرهانی، بانو کرمی، بانو مرجان پیران و تعدادی دیگر از شاعران گرانقدر در آن حضور داشتند.
سال های هم نفسی با شعر چگونه سپری شد؟
از شانزده سالگی به شعر علاقه مند شدم. در یکی از نشست های ادبی که در سالن شیر و خورشید (هلال احمر) خرمشهر برگزار می شد شاعری به نام "حمزه موسوی پور" شعری خواند که بر من بی تأثیر نبود. سطرهایی از آن را هنوز به یاد دارم:
"ای فاتحان جنگ/ برگشته از توحش انسانی زمان/ از پوکه های سرد و ثمر داده ی فشنگ/ یک سینه ریز خوب بسازید/ و آن را بیاویزید/ بر گردن فرشته ی آزادی جهان"
از دوران نوجوانی شعرهایی می سرودم که تا سال ۵۸ آن ها را نگه داری کردم، ولی بسیاری از اشعارم در خرمشهر از بین رفتند. از سال ۱۳۶۰ که به بوشهر منتقل شدم در جلسات ادبی که از طرف روابط عمومی اداره بندر برگزار می شد، شرکت می کردم و سروده هایم را می خواندم. سال ۱۳۹۷ به تشویق و پیشنهاد بعضی دوستان فرهیخته و ارزشمندم که معتقد بودند "کتاب همچون شناسنامه ی یک هنرمند است" سروده های سپید و نیمایی ام را برای چاپ آماده کردم. در کنار سپید سرایی، اشعار کلاسیک هم سروده بودم. من اعتقاد دارم این شعر است که شاعر را وادار به سرودن می کند.
در کنار سپید سرایی، توجهی ویژه به قالب «غزل» دارید. به باور شما آیا قالب های کلاسیک چون رباعی و غزل می توانند با مخاطبان امروز شعر ارتباط برقرار کنند؟
هر چند فرم (قالب) و محتوا (مضمون) در شعر اهمیت دارند، اما بعضی به فرم اهمیت می دهند و مضمون را نادیده می گیرند، بعضی دیگر به مضمون اهمیت بیشتری داده و نسبت به قالب بی تفاوت هستند و جمعی دیگر نیز به همان اندازه که به قالب اهمیت می دهند به مضمون نیز توجه دارند. فرم هر چند اهمیت دارد، ولی باید در خدمت محتوا باشد زیرا این مضمون است که با اندیشه و احساس و عاطفه سر و کار دارد. شاعر اگر بخواهد پیام خود را به مخاطب برساند باید مخاطب را به تفکر وادار کند.
شعری که حاصل لحظه ی شاعرانگی شاعر و دارای جوهره ی شعری باشد، ارزشمند است. شعر اگر شعر باشد چه کلاسیک و چه سپید، اگر بر دل بنشیند و بر اندیشه ی مخاطب تاثیر گذار باشد خوب است، چون این شعر نیست که نو یا کهنه می شود بلکه این زبان است که فرسوده می گردد. به "زبان" باید توجهی خاص داشت. غزل های محمد علی بهمنی، حسین منزوی، حامدعسکری، حامد ابراهیم پور، فاضل نظری، دکتر غلامحسین بهرامیان، هرمز فرهادی بابادی و بسیاری از اشعار شاعرانی که غزل هایشان در کتاب "چریک های جوان" هادی خوانساری چاپ شده، مخاطبان خاص خود را داشته اند، همان گونه که رباعیات ایرج زبر دست، منصور اوجی، شاپور پساوند، جلیل صفر بیگی، محمد قایدی و سروده های میدری و بعضی دوبیتی سرایان خودمان ماندگار شده اند. به باور من قالب های کلاسیک چون رباعی و غزل می توانند با مخاطبان امروز شعر ارتباط برقرار کنند چنان که ارتباط هم برقرار کرده اند.
از مجموعه شعرهای منتشر شده تان بگویید. آیین های رونمایی چگونه بود و استقبال از مجموعه شعرهاتان را تا امروز چطور دیدید؟
کتاب اول من (تابوت های خیس) هم زمان با چاپ آن در نمایشگاه بین المللی کتاب در بوشهر توسط مدیر محترم انتشارات "زمزمه های روشن" جناب دکتر عبدالله رییسی - که رییس انجمن شعر بوشهر هم بود- رونمایی شد، سپس توسط اعضای هیات تحریریه ی هفته نامه ی نصیر بوشهر و همراهی مدیر مسئول نشریه جناب لاوری و با همکاری انجمن سینمای جوانان شعبه ی بوشهر به مدیریت جناب عبدالرحمان برزگر و تلاش های قابل ستایش خانم ندا کلبعلی و جناب آریو انصاری و دیگر عزیزان و هنرمندان، جلسه ی نقد و بررسی کتاب برگزار گردید که فرهیختگانی چون جناب دکتر بشیر علوی، جناب علیرضا عمرانی، جناب اسکندر احمدنیا، جناب علی هوشمند و جناب امید غضنفر به سخنرانی پرداختند. هنرمند توانا و گرانقدر جناب برزگر کلیپی بسیار زیبا و دیدنی تهیه کرده بود که به نمایش گذاشته شد. با حضور جمعی از شاعران و نویسندگان، تعدادی از استادان دانشگاه ها، جمعی از اعضای شورای شهر، استاد عباس عاشوری نژاد رییس انجمن دوستداران حافظ ، استاد فرج کمالی ، جناب حسین عسکری، جناب اکبر قناعت زاده، جناب دکتر رییسی، جمعی از اعضای انجمن شعر خورموج و جمع کثیری از دوستان هنر دوست، شبی به یاد ماندنی رقم زده شد.
یک جلسه ی نقد و بررسی و معرفی کتاب هم توسط بانو زینب یوسفی مدیر "فرتور گران بوشهر" تدارک دیده شد که شاعران و هنرمندانی ارزشمندی در آن حضور داشتند.
برای کتاب دوم (ارتفاع حوصله) هم یک جلسه ی رونمایی در باغ شاعران شیراز به مدیریت جناب محسن مجیدی و با حضور جمعی کثیر از شاعران و هنرمندان استان فارس برگزار گردید که در آن جلسه جناب عبدالمجید زنگویی به سخنرانی پرداخت.
یک آیین رونمایی هم در کتابخانه ی خلیج فارس بوشهر به همت جناب دکتر مجید عابدی و جناب دکتر بشیر علوی برگزار گردید که مدیریت نشست را جناب سبحان زنگی بر عهده داشت. این نشست نیز با حضور شاعران و خیل هنر دوستان برگزار گردید که ضمن رونمایی و معرفی کتاب با شعر خوانی دوستان شاعر و صحبت های خودم پایان یافت.
از فرهیختگانی هم که کتاب های مرا نقد کردند و یادداشت هایی بر آن نگاشتند، می توانم از استاد سید جعفر حمیدی، استاد عبدالمجید زنگویی، استاد بشیر علوی، استاد شاپور پساوند، استاد پرویز حسینی، استاد اسکندر احمدنیا، جناب علیرضا عمرانی، جناب محمد محمد زاده، جناب عبدالرحیم کارگر و جناب محمودی یاد کنم. در ضمن جناب سیاوش آریا- پژوهشگر تاریخ و میراث فرهنگی- نیز یادداشتی با عنوان "باران که بیاید همه عاشق هستنتد" بر کتاب "تابوت های خیس" نگاشت.
چاپ کتاب اول من بازتاب قابل قبولی در فضای ادبی کشور داشت چنان که مدیر مسئول وقت ماهنامه ی سخن جناب آریا پورفریاد شهرویی به بهانه ی چاپ کتاب تابوت های خیس، ویژه نامه ای برای من منتشر کرد که به یادماندنی است و مسئول جلسات مجازی نقد و بررسی اشعار شاعران عضو فضای ادبی ماهنامه ی سخن جناب ناظمی - که ساکن اصفهان بود- هم سه سروده از کتاب تابوت های خیس را برای نقد و بررسی به اشتراک گذاشت که بیش از ۲۰ منتقد از سراسر کشور در باره ی سروده ها نظرشان را مطرح کردند.
نقد دوستان بر مجموعه اشعار من در هفته نامه های نصیر بوشهر، طلوع شیراز و سایت های مختلفی از جمله "جن زار" به اشتراک گذاشته شد. بعد از چاپ این دو کتاب بود که گذری بر زندگی و آثار من توسط سعید فلاحی (زانا- کوردستانی) در کانال و سایت های مختلفی همچون بنیاد جهانی سخن گستران سبز منش، شعر ایران، تریبون زمانه، شعر ناب، شعر پاک، انجمن شعر و ادب رها (میخانه) و بعضی از کانال های دیگر به اشتراک گذاشته شد.
کلام آخر؟
بر خود لازم می دانم از تمام دوستان، منتقدان، استادان، مدیران نشریات، کانال ها، سایت ها و افرادی که در نشر آثار هنرمندان تلاش می کنند سپاس ویژه داشته باشم و بگویم همه ی ما همچون اعضای یک خانواده هستیم که در نقاط مختلف زندگی می کنیم. باید قدر یکدیگر را بدانیم. همچنین باید سپاس ویژه ای از نشریات و افراد فعال در فضای مجازی و نشریات مکتوب داشته باشم که با معرفی و بازنشر سروده ها و آثار هنرمندان و شاعران در معرفی بیش از پیش اهالی هنر و قلم تلاش می کنند.
از جناب دکتر معتمد مدیر مسئول ارجمند هفته نامه ی پیغام، دوست گرامی جناب امید غضنفر و تمام دست اندرکاران این نشریه ی وزین سپاس گزارم و توفیق اهل قلم را در تمامی عرصه ها از ایزد یگانه خواهان ام.
منبع:
پایگاه خبری تحلیلی پیغام
لینک مستقیم :
http://peigham.ir/shownews.aspx?id=179931
