امید زاهد- کارشناس پژوهشی بنیاد ایران شناسی- شعبه‌ی بوشهر
دکتر "سیدجعفر حمیدی" از پیشگامان مطالعات بوشهرشناسی و از زمره استادان برجسته‌ی زبان و ادبیات پارسی در دانشگاه شهید بهشتی تهران و دانشگاه آزاد اسلامی واحد بوشهر به شمار می آید و از مشاهیر و فرهیختگان و چهره‌ی ماندگار بندر بوشهر، صاحب تالیفات فراوان درباره‌ی تاریخ، ادبیات، دریای پارس، بندر بوشهر و یادگاری از نسل فرهیخته‌ی نویسندگان و پژوهش‌گرانی که در راستای تحقیقات اصیل ایرانی و پژوهش‌های ایران‌شناسی و به ویژه مطالعات بوشهرشناسی چهره‌ای شناخته شده است.
از دیگر سو، دکتر حمیدی را بایست از بنیان‌گذاران نخستین و راستین "فرهنگ نامه‌نویسی" در استان بوشهر برشماریم که به نوشته‌ی استاد، در اندیشه‌ی تاسیس بنیاد فرهنگ نامه‌ی بوشهر بود و چون انتظارش به سر آمد، خود بدین راه دشوار و پر فراز و نشیب گام نهاد. هر چند که وی در جای جای کتاب‌اش از کم و کاستی آن خبر داده و خواسته خوانندگان به دیده‌ی اغماض بر این کتاب بنگرند.
به نوشته‌ی استاد عاشقی و جنون موجب نگارش فرهنگ‌نامه‌ی بوشهر بود. «گر عاشقی جنون نبود، جنون نوشتن شکل نمی‌گرفت، به ویژه اگر جنون با وسواس و شیدایی همراه باشد. وقتی می‌گویی هوایش دلنشین و آب دریایش شیرین است، خود نوعی جنون است. برای دیگران خنده‌آور و برای خود نشاط‌‌آور. کتاب «فرهنگ‌نامه‌ی بوشهر» را که نوشتم، نوعی جنون بود که شتاب نیز به همراه داشت و از دردسر لغزش مصون نبود. به همین دلیل این مجنون عشق را از چند جهت سنگ‌باران کردند و زدند و کشتند، اما سنگ‌پرانان کسانی نبودند که از آنها هراس در دل بنشیند و شیرین دهنانی نیز زبان به شیرینی گرداندند و گلاب ریختند و به شیرینی و شربت نشستند و دلگرم».
چون نیک بنگریم، از میان آثار ارزشمند و شایسته‌ی دکتر سید جعفر حمیدی، کتاب "فرهنگ نامه‌ی بوشهر؛ دایره‌المعارف تاریخ، فرهنگ و هنر بوشهر" از جمله آثار مورد توجه و بحث پژوهش‌گران است. کتابی که همچنان ویرایش‌های جدید می تواند مدخل‌های آن را بهبود بخشد و همچنان برای پژوهش‌گران، راهنمایی مطلوب برای دسترسی آسان به منابع و مطالعات انجام یافته در حوزه‌ی مطالعات بوشهرشناسی باشد.
در چاپ اول فرهنگ نامه‌ی بوشهر که در اوایل دهه ی ۱۳۸۰ انجام گرفت، استاد حمیدی با تحقیقات میدانی و سفر به جای جای استان بوشهر، دانستنی‌هایی جالب توجه را از بازماندگان خان ها و طوایف ساکن در استان بوشهر به دست آورد. مطالعات هر چند نیاز بیشتر به اسناد و منابع جدید را طلب می کرد؛ اما همان اندوخته‌ها با شرایط خاص آن دوران در کتاب منتشر و نقدهایی نوشته شد. کتاب فرهنگ نامه‌ی بوشهر بار دیگر حدود ده سال بعد، در دهه‌ی ۱۳۹۰ به چاپ دوم رسید. این بار کتاب در دو جلد با مدخل‌های جدید و ویرایش مطالب منتشر شد، در حالی که پیش از چاپ، استاد حمیدی با انتشار فراخوانی در مطبوعات استان از اهالی فرهنگ و هنر خواسته بود مطالب و عکس و اسناد خودشان را برایش ارسال نمایند.
با وجود این فرهنگ نامه‌ی بوشهر همچنان یکی از منابع اصلی مطالعات بوشهرشناسی است و مطالب متنوعی شامل واژه‌ها، نام اشخاص: مشاهیر و فرهیختگان، تجار و بازرگانان، معرفی بناهای باستانی و تاریخی و مطالبی از فرهنگ مردم را در خود جای داده است که بی‌تردید از جمله آثار ماندگار و فاخر مطالعات بوشهرشناسی در صد سال اخیر در تاریخ استان بوشهر به شمار می رود.
راقم این سطور امید دارد خانواده‌ی معزز استاد حمیدی در حفظ و نشر آثار باقی مانده و دست نوشته‌های استاد از هیچ کوششی دریغ نورزند و نیز جهت چاپ و ویرایش های بعدی کتاب فرهنگ نامه‌ی بوشهر، پیشنهاد می شود زیر نظر مجموعه‌ی بنیاد ایران شناسی شعبه‌ی بوشهر، بنیاد فرهنگ نامه‌ی بوشهر- که خواسته‌ی استاد بود- جهت ویرایش و گسترش فرهنگ نامه‌ی بوشهر تشکیل شود و در این راه همه‌ی بزرگان اهل قلم استان همکاری نمایند تا این یادگار فاخر استاد، از حوادث و گزند روزگار برای نسل‌های آینده در امان بماند.
منبع:
پایگاه خبری تحلیلی پیغام
لینک مستقیم :
http://peigham.ir/shownews.aspx?id=186152
