غلامحسین نظامی- مورخ و پژوهشگر
بی‌شک ایرانیان در دریانوردی و کشتی‌سازی در بین ملل مختلف پیشینه درخشانی دارند. سابقه دریانوردی در ایران به هزاره‌های پیشین می‌رسد. در روزگار باستان به‌ویژه از دوره هخامنشیان، اشکانیان و ساسانیان بنادر متعدد ایرانی در حاشیه خلیج فارس شکل گرفتند. آنها با دریانوردی به مناطق دیگر دسترسی و مبادله بازرگانی داشتند.
تیلمونی، مکن، ملوخا و حوزه سند از جمله آنان بودند. این دریانوردی در دوره‌های بعد نیز ادامه پیدا کرد و میراث کشتی‌سازی و دریانوردی در قالب فنون و اصطلاحات فارسی در گستره خلیج فارس منتشر شد. در پی ارتباط با مناطق دیگر برخی اصطلاحات دریانوردی نیز از زبان عربی و جز آن به فرهنگ دریانوردی بنادر ایرانی خلیج فارس وارد شد.
همواره در فرهنگ و گذشته دریانوردی کنونی بوشهر و بنادر، جای یک فرهنگ واژگان و اصطلاحات دریایی خالی بود تا اینکه ناخدا عبدالرسول غریبی که خود از دریانوردان قدیم بوشهر است و بیش از پنجاه سال از عمر خود را در دریانوردی سپری کرده با سه دهه تلاش، کتاب مبسوطی را با عنوان «فرهنگ واژگان و اصطلاحات دریایی و دریانوردی» گردآوری کرد که بی‌شک نخستین اثر جامع در این زمینه است.
ناخدا عبدالرسول غریبی در مورد دلایل و اهداف خود برای نگارش این کتاب می‌نویسد: «سفر به کشورهای عربی خلیج فارس و دیدن تلاش آنها برای ثبت اسامی واژگان و اصطلاحات دریایی و نیز رواج فرهنگ دریانوردی و کابرد برخی لغات مربوط به آن در زندگی اجتماعی مردم کوچه بازار در بوشهر انگیزه‌ای شد که به این کار بپردازدم. از این گذر هدفم، تشویق اهل پژوهش برای پرداختن به فرهنگ و پژوهش‌های دریا و دریانوردی بود».
سفرهای دریانوردان ایرانی بنادر خلیج فارس به جنوب هند شرق آفریقا و دریای سرخ به مدت چند سده تجربیات گرانبهایی را در زمینه دریانوردی به ارمغان آورد که حاصل آن می‌بایست ثبت و ضبط شود تا به فراموشی نرسد.
از سوی دیگر تغییرات سریع در گویش‌های محلی به نفع زبان معیار و نیز تغییراتی که در شناورهای دریایی و شیوه‌های ماهیگیری و سفرهای دریایی حاصل شده است باعث از یاد رفتن اصطلاحات فرهنگ دریایی می‌شود از این رو نویسنده تصمیم می‌گیرد که آنها را در قالب کتابی ثبت و ضبط کند.
نویسنده کتاب در سه دهه پژوهش میدانی، کتابخانه‌ای و مصاحبه و گرفتن اصطلاحات و لغات کاربردی مهم دریایی از دریانوردان و ناخدایان مشهور دوران خود، به این کار مبادرت ورزیده که به اهمیت کتاب می‌افزاید. از طرف دیگر باید اضافه کرد، آشنایی کامل نویسنده به عنوان یک ناخدای کشتی که تجربه بیش از پنج دهه دریانوردی را به همراه دارد بر غنای کتاب افزوده است. با امید به آنکه این پژوهش، همچنان که نویسنده نیز انتظار دارد دستمایه دیگر پژوهشگران برای توسعه پژوهش در حوزه دریا و دریانوردی شود.
کتاب «فرهنگ واژگان و اصطلاحات دریایی و دریانوردی» نوشته ناخدا عبدالرسول غریبی زمستان ۱۴۰۳ در ۳۳۴ صفحه با شمارگان هزار نسخه از سوی انتشارات نشر شروع راهی بازار کتاب شد.
منبع/ ایبنا
منبع:
پایگاه خبری تحلیلی پیغام
لینک مستقیم :
http://peigham.ir/shownews.aspx?id=189910
